ცხოვრება იალაღზე

Տե՛ս հայերեն թարգմանությունը ստորև

სოციალური სამართლიანობის ცენტრი აცხადებს მიღებას ჯავახეთის რეგიონში კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის მონაწილეების შესარჩევად.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლა, ჩვენი ხედვით, ნახევრად აკადემიური და პოლიტიკური სივრცეა, რომელიც მიზნად ისახავს სოციალური სამართლიანობის, თანასწორობის და დემოკრატიის საკითხებით დაინტერესებულ ახალგაზრდა აქტივისტებსა და თემის ლიდერებში კრიტიკული ცოდნის გაზიარებას და კოლექტიური მსჯელობისა და საერთო მოქმედების პლატფორმის შექმნას.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლა თეორიული ცოდნის გაზიარების გარდა, წარმოადგენს მისი მონაწილეების ურთიერთგაძლიერების, შეკავშირებისა და საერთო ბრძოლების გადაკვეთების ძიების ხელშემწყობ სივრცეს.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის მონაწილეები შეიძლება გახდნენ ჯავახეთის რეგიონში (ახალქალაქის, ნინოწმინდისა და ახალციხის მუნიციპალიტეტებში) მოქმედი ან ამ რეგიონით დაინტერესებული სამოქალაქო აქტივისტები, თემის ლიდერები და ახალგაზრდები, რომლებიც უკვე მონაწილეობენ, ან აქვთ ინტერესი და მზადყოფნა მონაწილეობა მიიღონ დემოკრატიული, თანასწორი და სოლიდარობის იდეებზე დაფუძნებული საზოგადოების მშენებლობაში.

პლატფორმის ფარგლებში წინასწარ მომზადებული სილაბუსის საფუძველზე ჩატარდება 16 თეორიული ლექცია/დისკუსია სოციალური, პოლიტიკური და ჰუმანიტარული მეცნიერებებიდან, რომელსაც სათანადო აკადემიური გამოცდილების მქონე პირები და აქტივისტები წაიკითხავენ. პლატფორმის მონაწილეების საჭიროებების გათვალისწინებით, ასევე დაიგეგმება სემინარების ციკლი კოლექტიური მობილიზაციის, სოციალური ცვლილებებისთვის ბრძოლის სტრატეგიებსა და ინსტრუმენტებზე (4 სემინარი).

აღსანიშნავია, რომ სოციალური სამართლიანობის ცენტრს უკვე ჰქონდა ამგვარი კრიტიკული პოლიტიკის სკოლების ორგანიზების კარგი გამოცდილება თბილისში, მარნეულში, აჭარასა და პანკისში.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის ფარგლებში დაგეგმილი შეხვედრების ფორმატი:

თეორიული ლექცია/დისკუსია
გასვლითი ვიზიტები რეგიონებში
შერჩეული წიგნის/სტატიის კითხვის წრე
პრაქტიკული სემინარები

სკოლის ფარგლებში დაგეგმილ შეხვედრებთან დაკავშირებული ორგანიზაციული დეტალები:

სკოლის მონაწილეთა მაქსიმალური რაოდენობა: 25
ლექციებისა და სემინარების რაოდენობა: 20
სალექციო დროის ხანგრძლივობა: 8 საათი (თვეში 2 შეხვედრა)
ლექციათა ციკლის ხანგრძლივობა: 6 თვე (ივლისი-დეკემბერი)
ლექციების ჩატარების ძირითადი ადგილი: ნინოწმინდა, თბილისი
კრიტიკული სკოლის მონაწილეები უნდა დაესწრონ სალექციო საათების სულ მცირე 80%-ს.

სოციალური სამართლიანობის ცენტრი სრულად დაფარავს მონაწილეების ტრანსპორტირების ხარჯებს.

შეხვედრებზე უზრუნველყოფილი იქნება სომხურ ენაზე თარგმანიც.

შეხვედრების შინაარსი, გრაფიკი, ხანგრძლივობა და ასევე სხვა ორგანიზაციული დეტალები შეთანხმებული იქნება სკოლის მონაწილეებთან, ადგილობრივი კონტექსტისა და მათი ინტერესების გათვალისწინებით.

მონაწილეთა შერჩევის წესი

პლატფორმაში მონაწილეობის შესაძლებლობა ექნებათ უმაღლესი განათლების მქონე (ან დამამთავრებელი კრუსის) 20 წლიდან 35 წლამდე ასაკის ახალგაზრდებს.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლაში მონაწილეობის სურვილის შემთხვევაში გთხოვთ, მიმდინარე წლის 30 ივნისამდე გამოგვიგზავნოთ თქვენი ავტობიოგრაფია და საკონტაქტო ინფორმაცია.

დოკუმენტაცია გამოგვიგზავნეთ შემდეგ მისამართზე: [email protected]

გთხოვთ, სათაურის ველში მიუთითოთ: "კრიტიკული პოლიტიკის სკოლა ჯავახეთში"

ჯავახეთში კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის განხორციელება შესაძლებელი გახდა პროექტის „საქართველოში თანასწორობის, სოლიდარობის და სოციალური მშვიდობის მხარდაჭერის“ ფარგლებში, რომელსაც საქართველოში შვეიცარიის საელჩოს მხარდაჭერით სოციალური სამართლიანობის ცენტრი ახორციელებს.

Սոցիալական արդարության կենտրոնը հայտարարում է Ջավախքի տարածաշրջանում բնակվող երիտասարդների ընդունելիություն «Քննադատական մտածողության դպրոցում»

Քննադատական մտածողության դպրոցը մեր տեսլականով կիսակադեմիական և քաղաքական տարածք է, որի նպատակն է կիսել քննադատական գիտելիքները երիտասարդ ակտիվիստների և համայնքի լիդեռների հետ, ովքեր հետաքրքրված են սոցիալական արդարությամբ, հավասարությամբ և ժողովրդավարությամբ, և ստեղծել կոլեկտիվ դատողությունների և ընդհանուր գործողությունների հարթակ:

Քննադատական մտածողության դպրոցը, բացի տեսական գիտելիքների տարածումից, ներկայացնում է որպես տարածք փոխադարձ հնարավորությունների ընդլայնման, մասնակիցների միջև ընդհանուր պայքարի միջոցով խնդիրների հաղթահարման և համախմբման համար։

Քննադատական մտածողության դպրոցի մասնակից կարող են դառնալ Ջավախքի տարածաշրջանի (Նինոծմինդա, Ախալքալաքի, Ախալցիխեի) երտասարդները, ովքեր հետաքրքրված են քաղաքական աքտիվիզմով, գործող ակտիվիստներ, համայնքի լիդեռները և շրջանում բնակվող երտասարդները, ովքեր ունեն շահագրգռվածություն և պատրաստակամություն՝ կառուցելու ժողովրդավարական, հավասարազոր և համերաշխության վրա հիմնված հասարակություն։

Հիմնվելով հարթակի ներսում նախապես պատրաստված ուսումնական ծրագրի վրա՝ 16 տեսական դասախոսություններ/քննարկումներ կկազմակերպվեն սոցիալական, քաղաքական և հումանիտար գիտություններից՝ համապատասխան ակադեմիական փորձ ունեցող անհատների և ակտիվիստների կողմից: Հաշվի առնելով հարթակի մասնակիցների կարիքները՝ նախատեսվում է նաև սեմինարների շարք կոլեկտիվ մոբիլիզացիայի, սոցիալական փոփոխությունների դեմ պայքարի ռազմավարությունների և գործիքների վերաբերյալ (4 սեմինար):

Հարկ է նշել, որ Սոցիալական արդարության կենտրոնն արդեն ունի նմանատիպ քննադատական քաղաքականության դպրոցներ կազմակերպելու լավ փորձ Թբիլիսիում, Մառնեուլիում, Աջարիայում և Պանկիսիում։

Քննադատական քաղաքականության դպրոցի շրջանակներում նախատեսված հանդիպումների ձևաչափը

Տեսական դասախոսություն/քննարկում
Այցելություններ/հանդիպումներ տարբեր մարզերում
Ընթերցանության գիրք / հոդված ընթերցման շրջանակ
Գործնական սեմինարներ

Դպրոցի կողմից ծրագրված հանդիպումների կազմակերպչական մանրամասներ

Դպրոցի մասնակիցների առավելագույն թիվը՝ 25
Դասախոսությունների և սեմինարների քանակը՝ 20
Դասախոսության տևողությունը՝ 8 ժամ (ամսական 2 հանդիպում)
Դասախոսությունների տևողությունը՝ 6 ամիս (հուլիս-դեկտեմբեր)
Դասախոսությունների հիմնական վայրը՝ Նինոծմինդա, Թբիլիսի
Քննադատական դպրոցի մասնակիցները պետք է մասնակցեն դասախոսության ժամերի առնվազն 80%-ին:

Սոցիալական արդարության կենտրոնն ամբողջությամբ կհոգա մասնակիցների տրանսպորտային ծախսերը։

Հանդիպումների ժամանակ կապահովվի հայերեն լզվի թարգմանությունը։

Հանդիպումների բովանդակությունը, ժամանակացույցը, տևողությունը և կազմակերպչական այլ մանրամասներ կհամաձայնեցվեն դպրոցի մասնակիցների հետ՝ հաշվի առնելով տեղական համատեքստը և նրանց հետաքրքրությունները:

Մասնակիցների ընտրության ձևաչափը

Դպրոցում մասնակցելու հնարավորություն կնձեռվի բարձրագույն կրթություն ունեցող կամ ավարտական կուրսի 20-ից-35 տարեկան ուսանողներին/երտասարդներին։

Եթե ցանկանում եք մասնակցել քննադատական քաղաքականության դպրոցին, խնդրում ենք ուղարկել մեզ ձեր ինքնակենսագրությունը և կոնտակտային տվյալները մինչև հունիսի 30-ը։

Փաստաթղթերն ուղարկել հետևյալ հասցեով; [email protected]

Խնդրում ենք վերնագրի դաշտում նշել «Քննադատական մտածողության դպրոց Ջավախքում»:

Ջավախքում Քննադատական մտածողության դպրոցի իրականացումը հնարավոր է դարձել «Աջակցություն Վրաստանում հավասարության, համերաշխության և սոցիալական խաղաղության» ծրագրի շրջանակներում, որն իրականացվում է Սոցիալական արդարության կենտրոնի կողմից Վրաստանում Շվեյցարիայի դեսպանատան աջակցությամբ ։

ცხოვრება იალაღზე

ფოტო: ავთო შერვაშიძე

მაშინ, როცა გზებსა და მდელოებზე დაფენილ თოვლს გაზაფხულის წვიმები დაადნობს, მთიანი აჭარა ხელახლა ცოცხლდება. ამ დროს, ჯერ კიდევ ზამთრიდან მოყოლებულ ბუნების სიჩუმეს პირუტყვის ეჟვნების ჟღარუნი არღვევს. სადღაც მაისისკენ კი, ოჯახები უკვე ბარიდან იალაღებზე გასამგზავრებლად ემზადებიან. შემაღლებული გორებიდან, ჩემს თვალს, ვინ იცის, რამდენჯერ უნახავს, ამ პერიოდში, როგორ ლამაზად გადაივსება ხულოს ფერდობები პირუტყვითა და მათ უკან მიმდევარი ადამიანებით - ხშირად, 10-12 წლის ბავშვებითაც. ამ ბავშვებთაგან ერთ-ერთი გახლდით მეც, რომელსაც, ალბათ, წარუშლელად ჩამებეჭდება მეხსიერებაში იალაღებზე მიმავალი გზა და იქ გატარებული თითოეული დღე. ახლა კი მინდა გაგიზიაროთ ჩემი ის განცდები და მოგონებები, რომლებიც სწორედ იალაღზე ცხოვრებას უკავშირდება.

ჩემს იალაღს სალაშქრო ერქვა, ეს ადგილი ადიგენის მუნიციპალიტეტში მდებარეობს. ორ მთას შორის მოქცეულ ხევში მიმავალ პატარა მდინარეს, ორივე მხრიდან გარს ერტყა როგორც ძელური, ისე ფიცრული სახლები, რომელთაგანაც ვერც ერთში ნახავდით ჩამქრალ “ფეჩს”, რადგან მშრომელი მემთეურები (“მემთეური”, გაგანდობთ, რომ ამ სიტყვით აჭარაში იალაღზე მცხოვრებ ადამიანებს მოვიხსენიებთ (ძირითადად, ბებოებსა და ბაბუებს) ამ ფეჩში ხან პურს, ხან იაღლი პურს, ხან იაღლი მჭადს აცხობდნენ, ხანაც კი მასზე დადგმული ქვაბიდან ყველი ამოჰყავდათ. თუ იალაღზე მოსუქებულ პატარებს დაინახავთ, ნუ გაიკვირვებთ, რადგან, მერწმუნეთ, სამყაროში ცოტა რამ არის ისეთი რთული, როგორც ამ ბავშვებისთვის ბებოს მიერ გამომცხვარი ცხელი პურის წართმევა, რომელშიც იაღია (იგივე ერბო) ჩამდნარი.

დილა აქ ადრე - 7 საათზე ძროხების საძოვარზე გადევნით იწყებოდა. ის გზა, რომელიც ყოველ დილით უნდა გამევლო, ფიჭვების ტყეს მიუყვებოდა, რომლის დასასრულსაც მდელოებიდან ნაკრები ანკარა წყლების პატარა ჩანჩქერი შეგხვდებოდათ. მენდეთ, პირის დაბანა არსად არის ისეთი სასიამოვნო და ენერგიის მომცემი, როგორც აქ - ამ ჩანჩქერზე, ფილტვები კი არსად შეიძლება იყოს ისეთი მდიდარი ჟანგბადით, როგორც ამ ფიჭვების გარემოცვაში. ისე კი, გეტყოდით, რომ ზემო აჭარლების მეტყველებისთვის უფრო ბუნებრივი სიტყვა “კატარია”, რომლითაც ფიჭვს მოვიხსენიებთ.

შუადღის მიწურულს, როცა უკვე ყველი ამოყვანილი, ძირითადი საქმეები კი მოლეულია, მემთეურები ერთმანეთს სტუმრობენ. რადგანაც აჭარის, და არა მარტო აჭარის, უმეტეს იალაღზე არც ტელეფონი იჭერს და ვერც ტელევიზორი აჩვენებს, სოციალური ურთიერთობის ერთადერთი გზა მემთეურებისთვის სწორედ სტუმრობა, საუბარი და სამუშაოს ერთობლივი შესრულებაა, ბავშვებისთვის კი - არა მობილური და სოციალური ქსელი, არამედ, ბეჭდური წიგნი და თანატოლებთან საღამომდე თამაში. ალბათ, სწორედ ამიტომ, დღემდე ვერ ვეგუები ვერც ელექტრონულ წიგნებსა და ვერც კომპიუტერულ თამაშებს.

დღემდე ძალიან კარგად მახსოვს ჩემს იალაღზე მცხოვრები მემთეურების სახეები და სახელები: ემინე, ესმა, შუშანა, ნათელა, ჯამბო, ლილი, ნელი, გივი, ფადიმე, ზებური, ნოდარი, გოჩა და ზვიადი. სტუმრობის დროს, ქალი მემთეურების სასაუბრო თემა ძირითადად, საოჯახო საქმეებს უკავშირდება, თუმცა მათი დიალოგი რელიგიასა და ცხოვრებისეულ ფილოსოფიასაც გადასწვდება ხოლმე. მახსოვს, განსაკუთრებით მიყვარდა მათი მოსმენა. მემთეურები ერთმანეთს არც საქმის დროს ღალატობენ. რომელიმე თუ თავს შეუძლოდ იგრძნობს, ან მარტო ვერ გაუმკლავდება საქმეს, სხვები მაშინვე მოიყრიან თავს და შეუდგებიან საქმეს. ჩემი აზრით, სწორედ ამგვარმა სოლიდარობის განცდამ აქცია იალაღები საუკეთესო ადგილად. საქმის კოლექტიურად კეთების ერთ-ერთ გამორჩეულად ლამაზ ტრადიციას წარმოდგენს ყურუთის კეთება. ყურუთი ერთგვარი აჭარული ნუგბარია, რომლის დამზადებაც განსაკუთრებულ ძალისხმევას მოითხოვს, მაგრამ, სამაგიეროდ, ზამთრის დილაობით ასევე განსაკუთრებულ ადგილს იკავებს, ჩაისთან ერთად. ყურუთის კეთების დროს, მემთეურები როლებს ინაწილებენ, ბოლოს კი ერთ ადგილას წრიულად სხდებიან და იწყებენ ყურუთისთვის ფორმის მიცემას. იალაღებზე იშვიათად ნახავთ მემთეურს, უსაქმოდ რომ იჯდეს, საუბრისა და სტუმრობის დროსაც კი, ხელმარჯვე ქალები შვილებსა და შვილიშვილებს უქსოვენ წინდებს, რომელთაც მეც არაერთხელ გავუთბივარ ცივ ზამთარში. შეიძლება, მოდერნიზებული და ურბანული ადამიანისთვის ეს არის რომანტიზება, ეთნოგრაფიული ინტერესის საგანი ან სოფლის ჩამორჩენილი ცხოვრება, მაგრამ აჭარაში არსებული ეს პრაქტიკა, რომელიც სოციალურ კავშირებს აჩენს, თაობათა შორის შრომის განაწილების ფორმა და უნიკალური ტრადიციაა.

მახსოვს, როდესაც მოსაღამოვდებოდა, ბებო საოჯახო საქმეებს მორჩებოდა და პირუტყვს მოუვლიდა, შემდეგ ლოცვას ვიწყებდით და თუ ვინმე არ გვეწვეოდა მალევე ვწვებოდით დასაძინებლად. რადგანაც ძალიან რთული იყო, ენერგია მოზღვავებულ ბავშვს ადრე დამეძინა, ბევრს ვფიქრობდი, ვოცნებობდი, მაინტერესებდა, როგორი იყო ტომ სოიერი და არაერთი სხვა პერსონაჟი, რომელიც წიგნებიდან გავიცანი. მაინტერესებდა, რა ხდებოდა ჩემ თვალსაწიერს მიღმა სამყაროში, სად უნდა ვყოფილიყავი წლების შემდეგ და რა უნდა მეკეთებინა. წლების შემდეგ, ისევ ძალიან მინდა, მდინარის ხმის ფონზე, ისევ ისე ვფიქრობდე და ვოცნებობდე, როგორც მაშინ და როგორც, ალბათ, ახლაც იალაღებზე მცხოვრების სხვა ბავშვები.

დაახლოებით, აგვისტოს პირველ ნახევარში იალაღებზე შუამთობა აღინიშნება. თვითონ სახელი “შუამთობა” უკავშირდება მთაში, იალაღზე ყოფნის შუა პერიოდს. შუამთობაზე მემთეურებს სტუმრობენ მონატრებული შვილები, შვილიშვილები და ახლო ნათესავები. ყველა ამომსვლელს მემთეურთან მოაქვს საჩუქრები და ტკბილეული, თავისმხრივ, მემთეურებიც ღირსეულად და ხელგაშლილად ხვდებიან ამომსვლელ სტუმრებს. ამაღლებული განწყობა და საყოველთაო ზეიმი რამდენიმე დღეს გრძელდება, რის შემდეგაც სტუმრები ისევ ბრუნდებიან ბარში, იალაღზე კი კვლავ ჩვეული სიმშვიდე ისადგურებს.

სექტემბერსა და ოქტომბერში ჩემს იალაღზე სიცივე უკვე საგრძნობი იყო, ამიტომ პირუტყვის ძოვებასთან ერთად, ვიწყებდით ცეცხლისთვის საჭირო კვარის მოპოვებას, რათა საღამოს და მეორე დღეს ფეჩში კვლავ დანთებულიყო ცეცხლი, ამოყვანილიყო ყველი და დამცხვარიყო პური, მოკლედ, გაგრძელებულიყო მემთეურობა. ალბათ, ძალიან ცოტა რამ არის იმაზე სასიამოვნო, როცა გარეთ სუსხი და სიცივეა, სახლში კი თბილა, ისმის შეშის წვის ხმა და ამ დროს კითხულობ წიგნს.

ასე მელანქოლიურად მიჰყვება დღეები დღეებს და დგება ბარში წასვლის, ხის სახლის კარის გამოკეტვისა დრო. იალაღზე უპატრონოდ დატოვებული სახლები კი, გაეხვევიან თოვლის საბანში და დაელოდებიან გაზაფხულს, როცა კვლავ გააღებ კარებს და კვლავ გაათბობ კერას.

უამრავი ბავშვი დღესაც იალაღზე იზრდება, დღესაც ფიქრობენ და ოცნებობენ ხის ფიცრულ, პატარა სახლებში, აინტერესებთ, როგორია სამყარო და სად იქნებიან, ოცნებობენ ძალიან ბევრს. მჯერა, რომ სწორედ ეს ბავშვები და მათი ოცნებები შეცვლიან სამყაროს უკეთესობისკენ, მაგრამ არ დაივიწყებენ კეთილ, მშრომელ მემთეურებს და მდინარის ხმას, რომელიც ძილის წინ ჩაესმით.