სახელები შინ და გარეთ

Տե՛ս հայերեն թարգմանությունը ստորև

სოციალური სამართლიანობის ცენტრი აცხადებს მიღებას ჯავახეთის რეგიონში კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის მონაწილეების შესარჩევად.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლა, ჩვენი ხედვით, ნახევრად აკადემიური და პოლიტიკური სივრცეა, რომელიც მიზნად ისახავს სოციალური სამართლიანობის, თანასწორობის და დემოკრატიის საკითხებით დაინტერესებულ ახალგაზრდა აქტივისტებსა და თემის ლიდერებში კრიტიკული ცოდნის გაზიარებას და კოლექტიური მსჯელობისა და საერთო მოქმედების პლატფორმის შექმნას.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლა თეორიული ცოდნის გაზიარების გარდა, წარმოადგენს მისი მონაწილეების ურთიერთგაძლიერების, შეკავშირებისა და საერთო ბრძოლების გადაკვეთების ძიების ხელშემწყობ სივრცეს.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის მონაწილეები შეიძლება გახდნენ ჯავახეთის რეგიონში (ახალქალაქის, ნინოწმინდისა და ახალციხის მუნიციპალიტეტებში) მოქმედი ან ამ რეგიონით დაინტერესებული სამოქალაქო აქტივისტები, თემის ლიდერები და ახალგაზრდები, რომლებიც უკვე მონაწილეობენ, ან აქვთ ინტერესი და მზადყოფნა მონაწილეობა მიიღონ დემოკრატიული, თანასწორი და სოლიდარობის იდეებზე დაფუძნებული საზოგადოების მშენებლობაში.

პლატფორმის ფარგლებში წინასწარ მომზადებული სილაბუსის საფუძველზე ჩატარდება 16 თეორიული ლექცია/დისკუსია სოციალური, პოლიტიკური და ჰუმანიტარული მეცნიერებებიდან, რომელსაც სათანადო აკადემიური გამოცდილების მქონე პირები და აქტივისტები წაიკითხავენ. პლატფორმის მონაწილეების საჭიროებების გათვალისწინებით, ასევე დაიგეგმება სემინარების ციკლი კოლექტიური მობილიზაციის, სოციალური ცვლილებებისთვის ბრძოლის სტრატეგიებსა და ინსტრუმენტებზე (4 სემინარი).

აღსანიშნავია, რომ სოციალური სამართლიანობის ცენტრს უკვე ჰქონდა ამგვარი კრიტიკული პოლიტიკის სკოლების ორგანიზების კარგი გამოცდილება თბილისში, მარნეულში, აჭარასა და პანკისში.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის ფარგლებში დაგეგმილი შეხვედრების ფორმატი:

თეორიული ლექცია/დისკუსია
გასვლითი ვიზიტები რეგიონებში
შერჩეული წიგნის/სტატიის კითხვის წრე
პრაქტიკული სემინარები

სკოლის ფარგლებში დაგეგმილ შეხვედრებთან დაკავშირებული ორგანიზაციული დეტალები:

სკოლის მონაწილეთა მაქსიმალური რაოდენობა: 25
ლექციებისა და სემინარების რაოდენობა: 20
სალექციო დროის ხანგრძლივობა: 8 საათი (თვეში 2 შეხვედრა)
ლექციათა ციკლის ხანგრძლივობა: 6 თვე (ივლისი-დეკემბერი)
ლექციების ჩატარების ძირითადი ადგილი: ნინოწმინდა, თბილისი
კრიტიკული სკოლის მონაწილეები უნდა დაესწრონ სალექციო საათების სულ მცირე 80%-ს.

სოციალური სამართლიანობის ცენტრი სრულად დაფარავს მონაწილეების ტრანსპორტირების ხარჯებს.

შეხვედრებზე უზრუნველყოფილი იქნება სომხურ ენაზე თარგმანიც.

შეხვედრების შინაარსი, გრაფიკი, ხანგრძლივობა და ასევე სხვა ორგანიზაციული დეტალები შეთანხმებული იქნება სკოლის მონაწილეებთან, ადგილობრივი კონტექსტისა და მათი ინტერესების გათვალისწინებით.

მონაწილეთა შერჩევის წესი

პლატფორმაში მონაწილეობის შესაძლებლობა ექნებათ უმაღლესი განათლების მქონე (ან დამამთავრებელი კრუსის) 20 წლიდან 35 წლამდე ასაკის ახალგაზრდებს.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლაში მონაწილეობის სურვილის შემთხვევაში გთხოვთ, მიმდინარე წლის 30 ივნისამდე გამოგვიგზავნოთ თქვენი ავტობიოგრაფია და საკონტაქტო ინფორმაცია.

დოკუმენტაცია გამოგვიგზავნეთ შემდეგ მისამართზე: [email protected]

გთხოვთ, სათაურის ველში მიუთითოთ: "კრიტიკული პოლიტიკის სკოლა ჯავახეთში"

ჯავახეთში კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის განხორციელება შესაძლებელი გახდა პროექტის „საქართველოში თანასწორობის, სოლიდარობის და სოციალური მშვიდობის მხარდაჭერის“ ფარგლებში, რომელსაც საქართველოში შვეიცარიის საელჩოს მხარდაჭერით სოციალური სამართლიანობის ცენტრი ახორციელებს.

Սոցիալական արդարության կենտրոնը հայտարարում է Ջավախքի տարածաշրջանում բնակվող երիտասարդների ընդունելիություն «Քննադատական մտածողության դպրոցում»

Քննադատական մտածողության դպրոցը մեր տեսլականով կիսակադեմիական և քաղաքական տարածք է, որի նպատակն է կիսել քննադատական գիտելիքները երիտասարդ ակտիվիստների և համայնքի լիդեռների հետ, ովքեր հետաքրքրված են սոցիալական արդարությամբ, հավասարությամբ և ժողովրդավարությամբ, և ստեղծել կոլեկտիվ դատողությունների և ընդհանուր գործողությունների հարթակ:

Քննադատական մտածողության դպրոցը, բացի տեսական գիտելիքների տարածումից, ներկայացնում է որպես տարածք փոխադարձ հնարավորությունների ընդլայնման, մասնակիցների միջև ընդհանուր պայքարի միջոցով խնդիրների հաղթահարման և համախմբման համար։

Քննադատական մտածողության դպրոցի մասնակից կարող են դառնալ Ջավախքի տարածաշրջանի (Նինոծմինդա, Ախալքալաքի, Ախալցիխեի) երտասարդները, ովքեր հետաքրքրված են քաղաքական աքտիվիզմով, գործող ակտիվիստներ, համայնքի լիդեռները և շրջանում բնակվող երտասարդները, ովքեր ունեն շահագրգռվածություն և պատրաստակամություն՝ կառուցելու ժողովրդավարական, հավասարազոր և համերաշխության վրա հիմնված հասարակություն։

Հիմնվելով հարթակի ներսում նախապես պատրաստված ուսումնական ծրագրի վրա՝ 16 տեսական դասախոսություններ/քննարկումներ կկազմակերպվեն սոցիալական, քաղաքական և հումանիտար գիտություններից՝ համապատասխան ակադեմիական փորձ ունեցող անհատների և ակտիվիստների կողմից: Հաշվի առնելով հարթակի մասնակիցների կարիքները՝ նախատեսվում է նաև սեմինարների շարք կոլեկտիվ մոբիլիզացիայի, սոցիալական փոփոխությունների դեմ պայքարի ռազմավարությունների և գործիքների վերաբերյալ (4 սեմինար):

Հարկ է նշել, որ Սոցիալական արդարության կենտրոնն արդեն ունի նմանատիպ քննադատական քաղաքականության դպրոցներ կազմակերպելու լավ փորձ Թբիլիսիում, Մառնեուլիում, Աջարիայում և Պանկիսիում։

Քննադատական քաղաքականության դպրոցի շրջանակներում նախատեսված հանդիպումների ձևաչափը

Տեսական դասախոսություն/քննարկում
Այցելություններ/հանդիպումներ տարբեր մարզերում
Ընթերցանության գիրք / հոդված ընթերցման շրջանակ
Գործնական սեմինարներ

Դպրոցի կողմից ծրագրված հանդիպումների կազմակերպչական մանրամասներ

Դպրոցի մասնակիցների առավելագույն թիվը՝ 25
Դասախոսությունների և սեմինարների քանակը՝ 20
Դասախոսության տևողությունը՝ 8 ժամ (ամսական 2 հանդիպում)
Դասախոսությունների տևողությունը՝ 6 ամիս (հուլիս-դեկտեմբեր)
Դասախոսությունների հիմնական վայրը՝ Նինոծմինդա, Թբիլիսի
Քննադատական դպրոցի մասնակիցները պետք է մասնակցեն դասախոսության ժամերի առնվազն 80%-ին:

Սոցիալական արդարության կենտրոնն ամբողջությամբ կհոգա մասնակիցների տրանսպորտային ծախսերը։

Հանդիպումների ժամանակ կապահովվի հայերեն լզվի թարգմանությունը։

Հանդիպումների բովանդակությունը, ժամանակացույցը, տևողությունը և կազմակերպչական այլ մանրամասներ կհամաձայնեցվեն դպրոցի մասնակիցների հետ՝ հաշվի առնելով տեղական համատեքստը և նրանց հետաքրքրությունները:

Մասնակիցների ընտրության ձևաչափը

Դպրոցում մասնակցելու հնարավորություն կնձեռվի բարձրագույն կրթություն ունեցող կամ ավարտական կուրսի 20-ից-35 տարեկան ուսանողներին/երտասարդներին։

Եթե ցանկանում եք մասնակցել քննադատական քաղաքականության դպրոցին, խնդրում ենք ուղարկել մեզ ձեր ինքնակենսագրությունը և կոնտակտային տվյալները մինչև հունիսի 30-ը։

Փաստաթղթերն ուղարկել հետևյալ հասցեով; [email protected]

Խնդրում ենք վերնագրի դաշտում նշել «Քննադատական մտածողության դպրոց Ջավախքում»:

Ջավախքում Քննադատական մտածողության դպրոցի իրականացումը հնարավոր է դարձել «Աջակցություն Վրաստանում հավասարության, համերաշխության և սոցիալական խաղաղության» ծրագրի շրջանակներում, որն իրականացվում է Սոցիալական արդարության կենտրոնի կողմից Վրաստանում Շվեյցարիայի դեսպանատան աջակցությամբ ։

სახელები შინ და გარეთ

ფოტო: ავთო შერვაშიძე

„ლადოს ეძინება, გულზე ვარდი ეფინება,

რომ დავარტყათ ეტკინება, მის დედიკოს ეწყინება“

მე და ჩემი და სიყვარულით სავსე ბავშვური ხმით ამგვარად ვუმღეროდით და ვუალერსებდით ჩვენს პატარა ძამიკოს და სანამ დიდი გოგოები არ გავხდით ვერ გავიგეთ, რომ სიმღერაში მოხსენიებული ლადო ხის აკვნიდან მომზირალი ლამაზთვალება აჰმედის მეორე სახელი იყო.

სახელი, როგორც იდენტობა

ჩვენთან ასე იყო, ყველას ორი სახელი და მეტნაკლებად ორგვარი იდენტობა გვქონდა: ერთი სახლის, შინაურული სახელი და მეორე საგარეო, პასპორტის სახელი. გვიან მივხვდით, რომ ჩვენს სახელებს ჩვენივე იდენტობის ფორმირებაში უდიდესი როლი ჰქონდათ, ვინაიდან ისინი დაგვეხმარნენ პასუხი გაგვეცა ისეთი არსებითი კითხვებისთვის, როგორიცაა „ვინ ვარ მე“ ან „ვინ ვართ ჩვენ, როგორც ჯგუფი“. აჭარლების თავდაპირველი სახელები ძალიან მჭიდროდ უკავშირდებოდა ჩვენს რელიგიას, კულტურასა და ადათებს. ორსახელიანობა კი რეგიონში (აჭარაში) საბჭოთა რეჟიმის დამყარებას უკავშირდება, რომელიც თავის მხრივ, გამოირჩეოდა თავისი ანტირელიგიური და რეგიონში განსაკუთრებული ანტიისლამური პოლიტიკით. საბჭოთა მოდერნიზაციის პროექტით გათვალისწინებული ბრძოლა წარსულის ყოველივე „არაცივილური“ გადმონაშთის მიმართ აჭარაში უპირველესად სახელებს შეეხო, ვინაიდან მანამდე აჭარლებს ძირითადად ადგილობრივი და არაბული წარმოშობის სახელების გაქართულებული ვერსია ჰქონდათ. არსობრივად ახალი ადამიანის შექმნის იდეას პირველ რიგში განახლებული სახელდება სჭირდებოდა, რომელსაც წარსულ იდენტობასთან მინიმალური კავშირი ექნებოდა. სწორედ ამ მიზნით საბჭოთა კავშირმა პასპორტიზაციის თუ ახალშობილთა რეგისტრაციის დროს შეზღუდა ადგილობრივი ტიპური სახელების გამოყენება, როგორც ძველი, არამოდერნული და სათაკილოსი, რომელიც უკავშირდებოდა ოსმალურ წარსულსა და ისლამურ იდენტობას.

როგორც ბაბუაჩემი იხსენებს, ახალშობილთა რეგისტრაციის საბჭოს ჰქონდა სახელების კატალოგი, რომლისგანაც შეეძლო მამას შვილისთვის სახელის შერჩევა. კომისიის თავჯდომარე არცერთ შემთხვევაში დაუშვებდა ისეთი სახელის გატარებას, რომელიც სიასთან მოდიოდა წინააღმდეგობაში, იყო ისლამთან დაკავშირებული, ან უბრალოდ მიიჩნევდა ძველმოდურად. ასეთ შემთხვევაში ის თავად არჩევდა და ატარებდა სახელს. მაგალითად, ჩემს მეზობელ ქალს ჰქვია ემინე, მაგრამ რეგისტრაციისას ეს სახელი დაიწუნეს და გამტარებელმა ძალიან შემთხვევით ახალშობილ გოგონას სულიკო დაარქვა. ასევე თუ მამას უნდოდა შვილისთვის დაერქმია ისეთი სახელები, როგორიცაა: ფატიმა, აიშე, ფატყუმე, ფადიმე, ნურიფე, მუჰამმედი, აჰმედი, ალიოსმანი, მურთაზალი, რასიმი, რეჯები, შაღბანი ამის შესაძლებლობა არ ჰქონდათ, ამგვარ სახელებს ანაცვლებდნენ შემდეგი სახელებით: გურამი, გივი, ნოდარი, თენგიზი, თამარი, მარო, ეთერი, ნაზი და სხვა. ოფიციალურ სახელდებაში ძირითადად მამები, ხოლო სახლის სახელის დარქმევაში მონაწილეობას ქალები - დედები ან ბებიები იღებდნენ.

არსებითი იდენტობა და ბმა აქაურებს სახლის სახელთან ჰქონდათ, მეორე სახელს ძირითადად საჯარო სივრცეებში, სკოლაში, უნივერსიტეტებსა და სხვა სასწავლებლებში იყენებდნენ. ბევრი ადგილობრივს ცოდნა თავისი პასპორტის სახელზე სკოლაში მისვლამდე არ ჰქონდა და შესაბამისად, ის მისთვის მაინც უცხო იყო, თუმცა სწავლის გაგრძელების შემთხვევაში ახალ ამხანაგებთან ნამდვილი სახელის გამჟღავნებას მაინც თაკილობდნენ.

ჩემი მეორე სახელია აიშე, ჩემი დიდი ბებოს სახელი, რომელიც განსაკუთრებით მიყვარდა და როცა დიდი ბებია-ბაბუა აიშეს, ან აიშიკოს მეძახდნენ მოფერებით, ძალიან მიხაროდა. დღეს მხოლოდ ბებო, ისიც ძალიან იშვიათად მომმართავს ასე და ბავშვობისდროინდელი ემოციების ამოტივტივების გარდა სხვა ბმა და იდენტობა ამ სახელთან არ მაქვს. ახლა თამამად შემიძლია, სახლშიც, სკოლაშიც, უნივერსიტეტშიც, მეჩეთშიც და ნებისმიერ სხვა სივრცეში ვიყო ლია და იდენტობა სახელის მიღმა არსებული სხვა მარკერებით გამოვხატო.

სახელი, როგორც სოციალური სტატუსი

ბებო ხშირად მიყვება, რომ მამის მიერ დარქმეული საკმაოდ უცხო სახელი სუნდუსა ყველაფერს ურჩევნია და რეალური იდენტობა სახელ მაროსთან არასდროს ჰქონია იმის მიუხედავად, რომ სკოლაში და კოლმეურნეობაში ასე ეძახდნენ. დაოჯახების შემდეგ ბაბუაჩემის სეკულარული ნათესავებიც მაროს ეძახნდნენ, რადგან ეს უფრო „კულტურული სახელი“ იყო. ასე გამიჯნა სახელმა მისი რელიგიური ოჯახი და წარმომავლობა სეკულარული, მოდერნული და როგორც თავად ეძახდნენ საკუთარ თავს „გამოსული ხალხისგან“. ეს კულტურული გამყოფი ხაზები ხშირად სწორედ სახელზე გადიოდა და დღესაც, როცა თემში უცხო ხალხი მოდის, ადგილობრივები არა სახლის, არამედ საგარეო სახელით ეცნობიან, როგორც თავად მეუბნებიან, ამით უცხოობის გადალახვას ცდილობენ.

საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ 90-იან წლებში სახელის რეგისტრაციასთან დაკავშირებული შეზღუდვები მოიხსნა, თუმცა ორსახელიანობა თემში მაინც დარჩა. ამას უპირველესად განაპირობებს თვითცენზურა, რომელიც ძველი სახელების მიმართ თაობიდან თაობაში ინერგებოდა და სოციალური არასასურველობის თუ სიმორცხვის შეგრძნებას ნერგავდა. როცა სახელების რეგისტრაციაზე შეზღუდვა მოიხსნა, ქვეყანაში ეთნო-ნაციონალიზმი აფეთქდა და ამ ახალ რეალობაშიც საკუთარი თავის „ნამდვილ ქართველებად“ მოსანიშნად სახელებს კვლავ დიდი მნიშვნელობა მიენიჭა, რაც გამოიხატა რეგიონში ქართული ისტორიული თუ სასულიერო პირების სახელების გავრცელებასა და დამკვიდრებაში. დღეს ბავშვისთვის ნებისმიერი სახელის დარქმევაა შესაძლებელი, რამაც ხელი შეუწყო ერთი მხრივ, ტრადიციული სახელების კვლავ გახსენებასა და მეორე მხრივ, მათ ჩანაცვლებას სრულიად ახალი სახელებით.

ახლა, როცა სოციალური ქსელები იქცა როგორც კომუნიკაციის, ისე თვითგამოხატვის მთავარ სივრცედ, მეც დიდი ინტერესით ვაკვირდები, რომელ სახელს ირჩევენ გარშემომყოფები რეგისტრაციისას. ჩემი დაკვირვებით, ისინი ძირითადად პასპორტის სახელს ირჩევენ, რაც ხშირად ძალიან დამაბნეველია, რადგან მეზობლები თუ ახლობლები, რომლებსაც მთელი ცხოვრება სხვა სახელით ვიცნობდი, ჩემთვის სრულიად ახალი სახელით ჩნდებიან; ხოლო მეორე მხრივ, სოციალურმა ქსელებმა თავისუფალი გზა მისცეს იმ სახელების თავისუფალ გამოხატვას, რომლებიც წლების განმავლობაში სახლის კედლებს მიღმა იყო დარჩენილი. საბოლოოდ, დღეს ყველას მიეცა შესაძლებლობა ნებისმიერ სივრცეში იმ სახელით წარადგინოს თავი, რაშიც ყველაზე კომფორტულადაა და რომელიც ყველაზე უკეთ გასცემს პასუხს ზემოთ მოცემულ არსებით კითხვებს, თუ „ვინ ვარ მე“ და „ვინ ვართ ჩვენ, როგორც ჯგუფი“.