ჟამი. ნაწილი მეორე: ლევიათანი, რელიგიის თავისუფლება და უმრავლესობა

Տե՛ս հայերեն թարգմանությունը ստորև

სოციალური სამართლიანობის ცენტრი აცხადებს მიღებას ჯავახეთის რეგიონში კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის მონაწილეების შესარჩევად.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლა, ჩვენი ხედვით, ნახევრად აკადემიური და პოლიტიკური სივრცეა, რომელიც მიზნად ისახავს სოციალური სამართლიანობის, თანასწორობის და დემოკრატიის საკითხებით დაინტერესებულ ახალგაზრდა აქტივისტებსა და თემის ლიდერებში კრიტიკული ცოდნის გაზიარებას და კოლექტიური მსჯელობისა და საერთო მოქმედების პლატფორმის შექმნას.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლა თეორიული ცოდნის გაზიარების გარდა, წარმოადგენს მისი მონაწილეების ურთიერთგაძლიერების, შეკავშირებისა და საერთო ბრძოლების გადაკვეთების ძიების ხელშემწყობ სივრცეს.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის მონაწილეები შეიძლება გახდნენ ჯავახეთის რეგიონში (ახალქალაქის, ნინოწმინდისა და ახალციხის მუნიციპალიტეტებში) მოქმედი ან ამ რეგიონით დაინტერესებული სამოქალაქო აქტივისტები, თემის ლიდერები და ახალგაზრდები, რომლებიც უკვე მონაწილეობენ, ან აქვთ ინტერესი და მზადყოფნა მონაწილეობა მიიღონ დემოკრატიული, თანასწორი და სოლიდარობის იდეებზე დაფუძნებული საზოგადოების მშენებლობაში.

პლატფორმის ფარგლებში წინასწარ მომზადებული სილაბუსის საფუძველზე ჩატარდება 16 თეორიული ლექცია/დისკუსია სოციალური, პოლიტიკური და ჰუმანიტარული მეცნიერებებიდან, რომელსაც სათანადო აკადემიური გამოცდილების მქონე პირები და აქტივისტები წაიკითხავენ. პლატფორმის მონაწილეების საჭიროებების გათვალისწინებით, ასევე დაიგეგმება სემინარების ციკლი კოლექტიური მობილიზაციის, სოციალური ცვლილებებისთვის ბრძოლის სტრატეგიებსა და ინსტრუმენტებზე (4 სემინარი).

აღსანიშნავია, რომ სოციალური სამართლიანობის ცენტრს უკვე ჰქონდა ამგვარი კრიტიკული პოლიტიკის სკოლების ორგანიზების კარგი გამოცდილება თბილისში, მარნეულში, აჭარასა და პანკისში.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის ფარგლებში დაგეგმილი შეხვედრების ფორმატი:

თეორიული ლექცია/დისკუსია
გასვლითი ვიზიტები რეგიონებში
შერჩეული წიგნის/სტატიის კითხვის წრე
პრაქტიკული სემინარები

სკოლის ფარგლებში დაგეგმილ შეხვედრებთან დაკავშირებული ორგანიზაციული დეტალები:

სკოლის მონაწილეთა მაქსიმალური რაოდენობა: 25
ლექციებისა და სემინარების რაოდენობა: 20
სალექციო დროის ხანგრძლივობა: 8 საათი (თვეში 2 შეხვედრა)
ლექციათა ციკლის ხანგრძლივობა: 6 თვე (ივლისი-დეკემბერი)
ლექციების ჩატარების ძირითადი ადგილი: ნინოწმინდა, თბილისი
კრიტიკული სკოლის მონაწილეები უნდა დაესწრონ სალექციო საათების სულ მცირე 80%-ს.

სოციალური სამართლიანობის ცენტრი სრულად დაფარავს მონაწილეების ტრანსპორტირების ხარჯებს.

შეხვედრებზე უზრუნველყოფილი იქნება სომხურ ენაზე თარგმანიც.

შეხვედრების შინაარსი, გრაფიკი, ხანგრძლივობა და ასევე სხვა ორგანიზაციული დეტალები შეთანხმებული იქნება სკოლის მონაწილეებთან, ადგილობრივი კონტექსტისა და მათი ინტერესების გათვალისწინებით.

მონაწილეთა შერჩევის წესი

პლატფორმაში მონაწილეობის შესაძლებლობა ექნებათ უმაღლესი განათლების მქონე (ან დამამთავრებელი კრუსის) 20 წლიდან 35 წლამდე ასაკის ახალგაზრდებს.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლაში მონაწილეობის სურვილის შემთხვევაში გთხოვთ, მიმდინარე წლის 30 ივნისამდე გამოგვიგზავნოთ თქვენი ავტობიოგრაფია და საკონტაქტო ინფორმაცია.

დოკუმენტაცია გამოგვიგზავნეთ შემდეგ მისამართზე: [email protected]

გთხოვთ, სათაურის ველში მიუთითოთ: "კრიტიკული პოლიტიკის სკოლა ჯავახეთში"

ჯავახეთში კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის განხორციელება შესაძლებელი გახდა პროექტის „საქართველოში თანასწორობის, სოლიდარობის და სოციალური მშვიდობის მხარდაჭერის“ ფარგლებში, რომელსაც საქართველოში შვეიცარიის საელჩოს მხარდაჭერით სოციალური სამართლიანობის ცენტრი ახორციელებს.

Սոցիալական արդարության կենտրոնը հայտարարում է Ջավախքի տարածաշրջանում բնակվող երիտասարդների ընդունելիություն «Քննադատական մտածողության դպրոցում»

Քննադատական մտածողության դպրոցը մեր տեսլականով կիսակադեմիական և քաղաքական տարածք է, որի նպատակն է կիսել քննադատական գիտելիքները երիտասարդ ակտիվիստների և համայնքի լիդեռների հետ, ովքեր հետաքրքրված են սոցիալական արդարությամբ, հավասարությամբ և ժողովրդավարությամբ, և ստեղծել կոլեկտիվ դատողությունների և ընդհանուր գործողությունների հարթակ:

Քննադատական մտածողության դպրոցը, բացի տեսական գիտելիքների տարածումից, ներկայացնում է որպես տարածք փոխադարձ հնարավորությունների ընդլայնման, մասնակիցների միջև ընդհանուր պայքարի միջոցով խնդիրների հաղթահարման և համախմբման համար։

Քննադատական մտածողության դպրոցի մասնակից կարող են դառնալ Ջավախքի տարածաշրջանի (Նինոծմինդա, Ախալքալաքի, Ախալցիխեի) երտասարդները, ովքեր հետաքրքրված են քաղաքական աքտիվիզմով, գործող ակտիվիստներ, համայնքի լիդեռները և շրջանում բնակվող երտասարդները, ովքեր ունեն շահագրգռվածություն և պատրաստակամություն՝ կառուցելու ժողովրդավարական, հավասարազոր և համերաշխության վրա հիմնված հասարակություն։

Հիմնվելով հարթակի ներսում նախապես պատրաստված ուսումնական ծրագրի վրա՝ 16 տեսական դասախոսություններ/քննարկումներ կկազմակերպվեն սոցիալական, քաղաքական և հումանիտար գիտություններից՝ համապատասխան ակադեմիական փորձ ունեցող անհատների և ակտիվիստների կողմից: Հաշվի առնելով հարթակի մասնակիցների կարիքները՝ նախատեսվում է նաև սեմինարների շարք կոլեկտիվ մոբիլիզացիայի, սոցիալական փոփոխությունների դեմ պայքարի ռազմավարությունների և գործիքների վերաբերյալ (4 սեմինար):

Հարկ է նշել, որ Սոցիալական արդարության կենտրոնն արդեն ունի նմանատիպ քննադատական քաղաքականության դպրոցներ կազմակերպելու լավ փորձ Թբիլիսիում, Մառնեուլիում, Աջարիայում և Պանկիսիում։

Քննադատական քաղաքականության դպրոցի շրջանակներում նախատեսված հանդիպումների ձևաչափը

Տեսական դասախոսություն/քննարկում
Այցելություններ/հանդիպումներ տարբեր մարզերում
Ընթերցանության գիրք / հոդված ընթերցման շրջանակ
Գործնական սեմինարներ

Դպրոցի կողմից ծրագրված հանդիպումների կազմակերպչական մանրամասներ

Դպրոցի մասնակիցների առավելագույն թիվը՝ 25
Դասախոսությունների և սեմինարների քանակը՝ 20
Դասախոսության տևողությունը՝ 8 ժամ (ամսական 2 հանդիպում)
Դասախոսությունների տևողությունը՝ 6 ամիս (հուլիս-դեկտեմբեր)
Դասախոսությունների հիմնական վայրը՝ Նինոծմինդա, Թբիլիսի
Քննադատական դպրոցի մասնակիցները պետք է մասնակցեն դասախոսության ժամերի առնվազն 80%-ին:

Սոցիալական արդարության կենտրոնն ամբողջությամբ կհոգա մասնակիցների տրանսպորտային ծախսերը։

Հանդիպումների ժամանակ կապահովվի հայերեն լզվի թարգմանությունը։

Հանդիպումների բովանդակությունը, ժամանակացույցը, տևողությունը և կազմակերպչական այլ մանրամասներ կհամաձայնեցվեն դպրոցի մասնակիցների հետ՝ հաշվի առնելով տեղական համատեքստը և նրանց հետաքրքրությունները:

Մասնակիցների ընտրության ձևաչափը

Դպրոցում մասնակցելու հնարավորություն կնձեռվի բարձրագույն կրթություն ունեցող կամ ավարտական կուրսի 20-ից-35 տարեկան ուսանողներին/երտասարդներին։

Եթե ցանկանում եք մասնակցել քննադատական քաղաքականության դպրոցին, խնդրում ենք ուղարկել մեզ ձեր ինքնակենսագրությունը և կոնտակտային տվյալները մինչև հունիսի 30-ը։

Փաստաթղթերն ուղարկել հետևյալ հասցեով; [email protected]

Խնդրում ենք վերնագրի դաշտում նշել «Քննադատական մտածողության դպրոց Ջավախքում»:

Ջավախքում Քննադատական մտածողության դպրոցի իրականացումը հնարավոր է դարձել «Աջակցություն Վրաստանում հավասարության, համերաշխության և սոցիալական խաղաղության» ծրագրի շրջանակներում, որն իրականացվում է Սոցիալական արդարության կենտրոնի կողմից Վրաստանում Շվեյցարիայի դեսպանատան աջակցությամբ ։

ჟამი. ნაწილი მეორე: ლევიათანი, რელიგიის თავისუფლება და უმრავლესობა

აბრაამ ბოსი, თომას ჰობსის "ლევიათანის" პირველი გამოცემის ფრონტისპისი, 1651

ხმალი და კვერთხი

როცა 21 მარტს საგანგებო მდგომარეობა გამოცხადდა, მიზეზი ყველასთვის ნათელი იყო. საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის სინოდმა, 20 მარტის გადაწყვეტილებით, არ შეწყვიტა ღვთისმსახურება და არ შეცვალა საერთო კოვზით ზიარების წესი ეპიდემიის გამო. “წმინდა ზიარებისას ადამიანი იღებს ქრისტეს წმინდა სისხლსა და ხორცს, – განმწმენდელსა და მაკურნებელს სულისა და ხორცისა.” - განაცხადა სინოდმა^[i] და ამ რიტუალზე უარის თქმა თავად მაცხოვრის უარყოფის ტოლფასად შერაცხა.[ii]

30 მარტს ჟურნალისტმა პრემიერ-მინისტრს მორიგად დაუსვა კითხვა ეკლესიაზე. გახარიამ კი, რომელიც ჯერაც არ კარგავდა იმედს, უპასუხა:

“ჩვენი მთავრობის პასუხისმგებლობაა ჩვენი მოქალაქეების ჯანმრთელობა და ჩვენ დარწმუნებული ვართ, როდესაც საკითხი ეხება საქართველოს მოქალაქის სიცოცხლესა და ჯანმრთელობას, ყოველთვის ვიპოვით კომპრომისს ეკლესიასთან. რადგან მე ვერ წარმომიდგენია, ისევე როგორც რიგით ადამიანს, მრევლს, რიგით ქრისტიანს, ვერ წარმომიდგენია, რა შეიძლება იყოს ადამიანის სიცოცხლეზე უფრო მაღალი ფასეულობა როგორც მთავრობისთვის, ასევე ეკლესიისთვის“^[iii]

მაგრამ მოხდა სწორედ ის, რაც გახარიას ვერ წარმოედგინა.

მისმა განცხადებამ ერთი შეხედვით შეიძლება გვაფიქრებინოს, რომ ის ერთ სიბრტყეზე აყენებს მთავრობასა და ეკლესიას - და, შესაბამისად, მათ სუვერენულობის ორ განცალკევებულ შტოდ განიხილავს. მაგრამ გახარია იმასაც უსვამს ხაზს, რომ სიცოცხლის დაცვა მთავრობის პასუხისმგებლობაა. სიცოცხლე მართალია, უმაღლესი ფასეულობაა, რომელსაც საერო და სასულიერო ხელისუფლება ერთნაირად უნდა ემორჩილებოდეს, მაგრამ სიცოცხლის დაცვაზე პასუხისმგებლობა მხოლოდ ერთს აწევს. სწორედ ის არის სუვერენი.

გახარიას განცხადება იმ ცნობილ თავფურცელს მოგვაგონებს, რომელიც თომას ჰობსის ლევიათანის პირველ გამოცემას ამშვენებს. პანდემიის მრავალმა დამკვირვებელმა აღნიშნა კიდეც, რომ ვირუსმა მსოფლიო პოლიტიკის არენაზე დააბრუნა ლევიათანში აღწერილი სახელმწიფო. წიგნის თავფურცელი გამოსახავს გიგანტურ ადამიანს, რომლის სხეულიც ჭიანჭველებივით თავმოყრილ ადამიანთა სიმრავლისგან შედგება. მას ერთ ხელში ხმალი, საერო ხელისუფლების სიმბოლო, უპყრია, მეორე ხელში კი - ეპისკოპოსის კვერთხი, სასულიერო ძალაუფლების სიმბოლო. მისი სხეულიდან უზენაესის თავი ამოიზრდება, რომელიც თან სხეულის და ხელების შემადგენელი ელემენტების ერთიანობაა და თან ამ შემადგენელი ნაწილების ჯამზე მეტიც.^[iv] ეს არის ურჩხული ლევიათანი, რომელსაც ადამიანები “საზოგადოებრივი ხელშეკრულების” დადებით თავიანთ უსაფრთხოებაზე ზრუნვის უფლებამოსილებას გადასცემენ. ამას აკეთებენ უპირობოდ და თეთრი ბაირაღის ფრიალით, რადგან მზად არიან, ყველაფერზე წავიდნენ “საკუთარი ბუნების ანუ სიცოცხლის შესანარჩუნებლად”. ასეთი ადამიანის გონებაც უმთავრესად სხვა არაფერია, თუ არა შიშის კარნახი, რომ არ “გააკეთოს ისეთი რამ, რაც მის სიცოცხლეს ხელყოფს”.^[v] კარლ შმიტის სიტყვებით, “ატომიზირებულ მარტოკაცებს შიში აპოვნინებს ერთმანეთს”, მერე “სადღაც გონების ნაპერწკალი გაიკიაფებს - და უცებ ჩვენს წინაშე ახალი ღმერთი დგას.”^[vi] ყველაფერი იმით მთავრდება, რომ ადამიანები თავიანთივე შიშიდან შობილი წარმონაქმნისადმი აღივსებიან “კრძალვით”.^[vii]

თავის დროზე, ჰობსმა ხმალიც და კვერთხიც იმისთვის დაუქვემდებარა ყველასა და ყველაფერზე მაღლა მდგომ სუვერენს, რომ ერთხელ და სამუდამოდ აღმოფხვრილიყო სამოქალაქო ომი და რელიგიური შუღლი, რომელსაც XVII საუკუნის ინგლისი დაებეჩავებინა. ერთადერთი მყარი საძირკველი კი, რაც ჰობსს თავისი ხელოვნური ურჩხულისთვის ესახებოდა, არა ღვთივკურთხეულობა, არამედ სიცოცხლის დაკარგვის შიში იყო და, შესაბამისად, სიცოცხლის დაცვა - ლევიათანის ერთადერთი და უმაღლესი ლეგიტიმაცია. პრემიერ-მინისტრმა გახარიამაც სიცოცხლე მოიხმო, ფარად აიკრა შეშინებულ მოქალაქეთა ნდობა, ნიღბად - ეპიდემიოლოგების სამეცნიერო ცოდნა, და მართალია ცოტა ხნით, მაგრამ მაინც დაიჯერა საკუთარი უზენაესობა. მის თეატრალურ პერფორმანსში ხმალს კვერთხი უნდა დაემორჩილებინა - სიცოცხლის სახელით.

საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადებით სუვერენმა შეკრების თავისუფლება შეზღუდა და დააკონკრეტა, რომ შეზღუდვა ეხება ყველას, მათ შორის რელიგიურ ადამიანებსაც. თუმცა, იმავე დღის მიწურულს პარლამენტის თავმჯდომარე თალაკვაძემ პრემიერის ოცნება გააფერმკრთალა. აღმოჩნდა, რომ საქართველოს კონსტიტუციის 71-ე მუხლისა და საქართველოს კანონის მიხედვით, საგანგებო მდგომარეობის დროს საქართველოს პრეზიდენტი ვერ შეზღუდავს ვერც რელიგიის და ვერც რელიგიური შეკრების თავისუფლებას, რადგან საგანგებო მდგომარეობა და შეკრების თავისუფლების შეზღუდვა, კონსტიტუციისა და კანონის თანახმად, რელიგიასა და რელიგიურ თავყრილობებე არ ვრცელდება. ლევიათანს მარცხენა მტევანი, რომლითაც კვერთხი უპყრია, აშკარად მოუსუსტდა.

სტატია სრულად შეგიძლიათ იხილოთ მიმაგრებულ დოკუმენტში

ამავე თემაზე:

ჟამი._ნაწილი_მეორე_1589900664.pdf

ნახვა

გადმოწერა

სქოლიო და ბიბლიოგრაფია

^[i] https://netgazeti.ge/news/430855/

[ii] https://1tv.ge/news/saqartvelos-sapatriarqo-koronavirustan-dakavshirebit-ganckhadebas-avrcelebs/

^[iii]https://1tv.ge/news/giorgi-gakharia-ver-warmomidgenia-ra-sheidzleba-iyos-adamianis-sicockhleze-ufro-maghali-faseuloba-rogorc-mtavrobistvis-ise-eklesiistvis/

^[iv] Horst Bredekamp, Thomas Hobbes. Der Leviathan. Das Urbild des modernen Staates und seine Gegenbilder 1651–2001, Berlin, 2011, გვ. 81.

^[v] თომას ჰობსი, “ლევიათანი“, მთარგმნ. გია ნოდია, შესავალი თანამედროვე აზროვნებაში. წიგნი I, თბილისი, 2014, გვ. 223.

^[vi] Carl Schmitt, „Der Staat als Mechanismus bei Hobbes und Descartes“, in: Archiv für Rechts- und Sozialphilosophie, 30 (1936/37), გვ. 623, 628.

^[vii] შდრ. კარლო გინძბურგი, “შიში, მოწიწება, ტერორი. დღევანდელი გადასახედიდან წაკითხული ჰობსი“, მთარგნ. ზაალ ანდრონიკაშვილი, კრებულში: გინძბურგი, ნაკვალევები, მითები, მიკროისტორია. ესსეები ევროპის ისტორიისა და კულტურის შესახებ, თბილისი, 2011, გვ. 418-426. სინამდვილეში საქმე, რა თქმა უნდა, ბევრად უარესადაა და, ჰობსის მონათხრობისგან განსხვავებით, არავინ გვეკითხება, გვინდა თუ არა კრძალვისმომგვრელი ლევიათანისთვის ჩვენი უფლებების გადაბარება; სუვერენულობა ყოველთვის უკვე აქაა და მე მაიძულებს, მას ჩავბარდე, მით უმეტეს, როცა მეშინია. მეშინია ისევ და ისევ დიდწილად სახელმწიფოს მიერვე წარმოებული შიშის ნიადაგზე, და ეს შიშია, რაც შემდგომ “შეიქმს“ სახელმწიფოს.