წალკის საჯარო სკოლაში რელიგიური ნეიტრალიტეტის პრინციპის დარღვევის ფაქტი სახელმწიფოსგან პოზიტიური ზომების მიღებას საჭიროებს

Տե՛ս հայերեն թարգմանությունը ստորև

სოციალური სამართლიანობის ცენტრი აცხადებს მიღებას ჯავახეთის რეგიონში კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის მონაწილეების შესარჩევად.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლა, ჩვენი ხედვით, ნახევრად აკადემიური და პოლიტიკური სივრცეა, რომელიც მიზნად ისახავს სოციალური სამართლიანობის, თანასწორობის და დემოკრატიის საკითხებით დაინტერესებულ ახალგაზრდა აქტივისტებსა და თემის ლიდერებში კრიტიკული ცოდნის გაზიარებას და კოლექტიური მსჯელობისა და საერთო მოქმედების პლატფორმის შექმნას.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლა თეორიული ცოდნის გაზიარების გარდა, წარმოადგენს მისი მონაწილეების ურთიერთგაძლიერების, შეკავშირებისა და საერთო ბრძოლების გადაკვეთების ძიების ხელშემწყობ სივრცეს.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის მონაწილეები შეიძლება გახდნენ ჯავახეთის რეგიონში (ახალქალაქის, ნინოწმინდისა და ახალციხის მუნიციპალიტეტებში) მოქმედი ან ამ რეგიონით დაინტერესებული სამოქალაქო აქტივისტები, თემის ლიდერები და ახალგაზრდები, რომლებიც უკვე მონაწილეობენ, ან აქვთ ინტერესი და მზადყოფნა მონაწილეობა მიიღონ დემოკრატიული, თანასწორი და სოლიდარობის იდეებზე დაფუძნებული საზოგადოების მშენებლობაში.

პლატფორმის ფარგლებში წინასწარ მომზადებული სილაბუსის საფუძველზე ჩატარდება 16 თეორიული ლექცია/დისკუსია სოციალური, პოლიტიკური და ჰუმანიტარული მეცნიერებებიდან, რომელსაც სათანადო აკადემიური გამოცდილების მქონე პირები და აქტივისტები წაიკითხავენ. პლატფორმის მონაწილეების საჭიროებების გათვალისწინებით, ასევე დაიგეგმება სემინარების ციკლი კოლექტიური მობილიზაციის, სოციალური ცვლილებებისთვის ბრძოლის სტრატეგიებსა და ინსტრუმენტებზე (4 სემინარი).

აღსანიშნავია, რომ სოციალური სამართლიანობის ცენტრს უკვე ჰქონდა ამგვარი კრიტიკული პოლიტიკის სკოლების ორგანიზების კარგი გამოცდილება თბილისში, მარნეულში, აჭარასა და პანკისში.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის ფარგლებში დაგეგმილი შეხვედრების ფორმატი:

თეორიული ლექცია/დისკუსია
გასვლითი ვიზიტები რეგიონებში
შერჩეული წიგნის/სტატიის კითხვის წრე
პრაქტიკული სემინარები

სკოლის ფარგლებში დაგეგმილ შეხვედრებთან დაკავშირებული ორგანიზაციული დეტალები:

სკოლის მონაწილეთა მაქსიმალური რაოდენობა: 25
ლექციებისა და სემინარების რაოდენობა: 20
სალექციო დროის ხანგრძლივობა: 8 საათი (თვეში 2 შეხვედრა)
ლექციათა ციკლის ხანგრძლივობა: 6 თვე (ივლისი-დეკემბერი)
ლექციების ჩატარების ძირითადი ადგილი: ნინოწმინდა, თბილისი
კრიტიკული სკოლის მონაწილეები უნდა დაესწრონ სალექციო საათების სულ მცირე 80%-ს.

სოციალური სამართლიანობის ცენტრი სრულად დაფარავს მონაწილეების ტრანსპორტირების ხარჯებს.

შეხვედრებზე უზრუნველყოფილი იქნება სომხურ ენაზე თარგმანიც.

შეხვედრების შინაარსი, გრაფიკი, ხანგრძლივობა და ასევე სხვა ორგანიზაციული დეტალები შეთანხმებული იქნება სკოლის მონაწილეებთან, ადგილობრივი კონტექსტისა და მათი ინტერესების გათვალისწინებით.

მონაწილეთა შერჩევის წესი

პლატფორმაში მონაწილეობის შესაძლებლობა ექნებათ უმაღლესი განათლების მქონე (ან დამამთავრებელი კრუსის) 20 წლიდან 35 წლამდე ასაკის ახალგაზრდებს.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლაში მონაწილეობის სურვილის შემთხვევაში გთხოვთ, მიმდინარე წლის 30 ივნისამდე გამოგვიგზავნოთ თქვენი ავტობიოგრაფია და საკონტაქტო ინფორმაცია.

დოკუმენტაცია გამოგვიგზავნეთ შემდეგ მისამართზე: [email protected]

გთხოვთ, სათაურის ველში მიუთითოთ: "კრიტიკული პოლიტიკის სკოლა ჯავახეთში"

ჯავახეთში კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის განხორციელება შესაძლებელი გახდა პროექტის „საქართველოში თანასწორობის, სოლიდარობის და სოციალური მშვიდობის მხარდაჭერის“ ფარგლებში, რომელსაც საქართველოში შვეიცარიის საელჩოს მხარდაჭერით სოციალური სამართლიანობის ცენტრი ახორციელებს.

Սոցիալական արդարության կենտրոնը հայտարարում է Ջավախքի տարածաշրջանում բնակվող երիտասարդների ընդունելիություն «Քննադատական մտածողության դպրոցում»

Քննադատական մտածողության դպրոցը մեր տեսլականով կիսակադեմիական և քաղաքական տարածք է, որի նպատակն է կիսել քննադատական գիտելիքները երիտասարդ ակտիվիստների և համայնքի լիդեռների հետ, ովքեր հետաքրքրված են սոցիալական արդարությամբ, հավասարությամբ և ժողովրդավարությամբ, և ստեղծել կոլեկտիվ դատողությունների և ընդհանուր գործողությունների հարթակ:

Քննադատական մտածողության դպրոցը, բացի տեսական գիտելիքների տարածումից, ներկայացնում է որպես տարածք փոխադարձ հնարավորությունների ընդլայնման, մասնակիցների միջև ընդհանուր պայքարի միջոցով խնդիրների հաղթահարման և համախմբման համար։

Քննադատական մտածողության դպրոցի մասնակից կարող են դառնալ Ջավախքի տարածաշրջանի (Նինոծմինդա, Ախալքալաքի, Ախալցիխեի) երտասարդները, ովքեր հետաքրքրված են քաղաքական աքտիվիզմով, գործող ակտիվիստներ, համայնքի լիդեռները և շրջանում բնակվող երտասարդները, ովքեր ունեն շահագրգռվածություն և պատրաստակամություն՝ կառուցելու ժողովրդավարական, հավասարազոր և համերաշխության վրա հիմնված հասարակություն։

Հիմնվելով հարթակի ներսում նախապես պատրաստված ուսումնական ծրագրի վրա՝ 16 տեսական դասախոսություններ/քննարկումներ կկազմակերպվեն սոցիալական, քաղաքական և հումանիտար գիտություններից՝ համապատասխան ակադեմիական փորձ ունեցող անհատների և ակտիվիստների կողմից: Հաշվի առնելով հարթակի մասնակիցների կարիքները՝ նախատեսվում է նաև սեմինարների շարք կոլեկտիվ մոբիլիզացիայի, սոցիալական փոփոխությունների դեմ պայքարի ռազմավարությունների և գործիքների վերաբերյալ (4 սեմինար):

Հարկ է նշել, որ Սոցիալական արդարության կենտրոնն արդեն ունի նմանատիպ քննադատական քաղաքականության դպրոցներ կազմակերպելու լավ փորձ Թբիլիսիում, Մառնեուլիում, Աջարիայում և Պանկիսիում։

Քննադատական քաղաքականության դպրոցի շրջանակներում նախատեսված հանդիպումների ձևաչափը

Տեսական դասախոսություն/քննարկում
Այցելություններ/հանդիպումներ տարբեր մարզերում
Ընթերցանության գիրք / հոդված ընթերցման շրջանակ
Գործնական սեմինարներ

Դպրոցի կողմից ծրագրված հանդիպումների կազմակերպչական մանրամասներ

Դպրոցի մասնակիցների առավելագույն թիվը՝ 25
Դասախոսությունների և սեմինարների քանակը՝ 20
Դասախոսության տևողությունը՝ 8 ժամ (ամսական 2 հանդիպում)
Դասախոսությունների տևողությունը՝ 6 ամիս (հուլիս-դեկտեմբեր)
Դասախոսությունների հիմնական վայրը՝ Նինոծմինդա, Թբիլիսի
Քննադատական դպրոցի մասնակիցները պետք է մասնակցեն դասախոսության ժամերի առնվազն 80%-ին:

Սոցիալական արդարության կենտրոնն ամբողջությամբ կհոգա մասնակիցների տրանսպորտային ծախսերը։

Հանդիպումների ժամանակ կապահովվի հայերեն լզվի թարգմանությունը։

Հանդիպումների բովանդակությունը, ժամանակացույցը, տևողությունը և կազմակերպչական այլ մանրամասներ կհամաձայնեցվեն դպրոցի մասնակիցների հետ՝ հաշվի առնելով տեղական համատեքստը և նրանց հետաքրքրությունները:

Մասնակիցների ընտրության ձևաչափը

Դպրոցում մասնակցելու հնարավորություն կնձեռվի բարձրագույն կրթություն ունեցող կամ ավարտական կուրսի 20-ից-35 տարեկան ուսանողներին/երտասարդներին։

Եթե ցանկանում եք մասնակցել քննադատական քաղաքականության դպրոցին, խնդրում ենք ուղարկել մեզ ձեր ինքնակենսագրությունը և կոնտակտային տվյալները մինչև հունիսի 30-ը։

Փաստաթղթերն ուղարկել հետևյալ հասցեով; [email protected]

Խնդրում ենք վերնագրի դաշտում նշել «Քննադատական մտածողության դպրոց Ջավախքում»:

Ջավախքում Քննադատական մտածողության դպրոցի իրականացումը հնարավոր է դարձել «Աջակցություն Վրաստանում հավասարության, համերաշխության և սոցիալական խաղաղության» ծրագրի շրջանակներում, որն իրականացվում է Սոցիալական արդարության կենտրոնի կողմից Վրաստանում Շվեյցարիայի դեսպանատան աջակցությամբ ։

სოციალური სამართლიანობის ცენტრმა განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის სამინისტროს ვრცელი დასაბუთებული წერილით მიმართა და საჯარო სკოლებში რელიგიურად ნეიტრალური, ინკლუზიური და თანასწორი გარემოს ხელშეწყობისთვის საჭირო პოზიტიური და სისტემური ღონისძიებების გატარებისკენ მოუწოდა.

2024 წლის 2 თებერვალს, წალკის მუნიციპალიტეტის სოფელ არწივანში, ქრისტიანმა სასულიერო პირებმა საგაკვეთილო პროცესის დროს, საკლასო ოთახები აკურთხეს და კედლებზე ჯვრები გააკრეს.[1] პროცესში მონაწილეობას იღებდა სკოლის დირექტორი და ამის შესახებ მასწავლებლების კოლექტივი, მოსწავლეები და მათი მშობლები წინასწარ არ იყვნენ ინფორმირებულნი. საგულისხმოა, რომ წალკის მუნიციპალიტეტი ეთნიკურად მრავალფეროვანი რეგიონია. სოფელ არწივანში ცხოვრობენ აჭარიდან ჩასახლებული ეკომიგრანტები, რომელთა დიდი ნაწილი მუსლიმია. სკოლის პედაგოგების, მოსწავლეებისა და მშობლების ნაწილმა პროტესტი გამოთქვა მომხდარზე და სამართლებრივი რეაგირება მოახდინა.

აღნიშნული საკითხის შესწავლა შიდა აუდიტის დეპარტამენტმა მალევე დაიწყო და რამდენიმე დღის წინ მიღებულ გადაწყვეტილებაში სკოლის დირექტორის მხრიდან ზოგადი განათლების კანონის მოთხოვნების დარღვევაც დაადგინა. სამინისტრომ მომხდარზე რეაგირება სკოლას მოსთხოვა და არ დაუზუსტებია, თუ რა ტიპის ღონისძიებები უნდა გატარდეს სკოლაში მსგავსი ფაქტების პრევენციისთვის.

სამწუხაროდ, საჯარო სკოლებში პროზელიტიზმი და რელიგიური ინდოქტრინაცია კვლავ განგრძობად პრაქტიკად რჩება. იმავე პრობლემაზე საუბარია სახალხო დამცველის ანგარიშებშიც. სახალხო დამცველი რელიგიური ინდოქტრინაციისა და პროზელიტიზმის კონკრეტული შემთხვევებს აღწერს. კერძოდ 2021 წელს, ქვემო ქართლის ორ საჯარო სკოლაში, საქართველოს საპატრიარქოსა და „ჩოხოსანთა საზოგადოების“ ინიციატივით საგაკვეთილო ციკლი „სამშობლოსმცოდნეობის“ იქნა შემოღებული, რომელიც მკვეთრად მართლმადიდებლური კონფესიური შინაარსითა და საქართველოს ეთნიკური და რელიგიური მრავალფეროვნების უარყოფით ხასიათდებოდა.[2] საგანმანათლებლო დაწესებულებებში არსებულ პროზელიტიზმს პრობლემად ასახელებს საქართველოს სახალხო დამცველთან არსებული რელიგიათა საბჭოც. საბჭო აღნიშნავს, რომ საჯარო სკოლებში ხშირად არ არის დაცული რელიგიური ნეიტრალიტეტის პრინციპი - ხშირია რელიგიური რიტუალების აღსრულება გაკვეთილებზე, მათ შორის ლოცვა სწავლის დაწყების წინ, აკადემიურ დროს სასულიერო პირების სკოლაში მისვლა და მოსწავლეების დალოცვა, კურთხევა და ქადაგება. ასევე, სკოლის ტერიტორიებზე არსებობს სამლოცველო კუთხეები და ხდება რელიგიური სიმბოლოების არააკადემიური მიზნით გამოფენა.[3] ამავე ტენდენციაზე უთითებს, რამდენიმე წლის წინ სოციალური სამართლიანობის ცენტრის მიერ ჩატარებული კვლევის შედეგებიც,.[4]

აღსანიშნავია, რომ საქართველოში, საჯარო სკოლებში რელიგიის თავისუფლებისა და საგანმანათლებლო საქმიანობის პროცესში რელიგიური ნეიტრალიტეტის მარეგულირებელი სხვადასხვა აქტები მოქმედებს, რომელიც ექსპლიციტურად კრძალავს საჯარო სკოლებში რელიგიურ ინდოქტრინაციას, პროზელიტიზმსა და დისკრიმინაციას.

ზოგადი განათლების შესახებ კანონი, რომელიც იმთავითვე გამორიცხავს, მოსწავლის, მშობლისა და მასწავლებლებისათვის ისეთი ვალდებულებების დაკისრებას. რომლებიც ძირეულად ეწინააღმდეგება მათ რწმენასა და სინდისს.[5] კანონის მე-13 მუხლი პირდაპირ კრძალავს „საჯარო სკოლაში სასწავლო პროცესის რელიგიური ინდოქტრინაციის, პროზელიტიზმის ან იძულებითი ასიმილაციის მიზნებისათვის გამოყენებას.”[6] ამასთან, ზოგადი განათლების შესახებ კანონით დაუშვებლადაა ცნობილი საჯარო სკოლის ტერიტორიაზე რელიგიური სიმბოლოების არააკადემიური მიზნებით განთავსება.[7] ამასთან, ნათლადაა აკრძალული საგაკვეთილო პროცესის განმავლობაში რელიგიური რიტუალის ჩატარება, აკადემიური მიზნებითაც კი.[8] კანონის აღნიშნულ რეგულაციებში აშკარაა სახელმწიფოს ნება, რომ საჯარო სკოლები განიხილებოდეს რელიგიური შინაარსისაგან დაცლილ სამოქალაქო სივრცედ, სადაც რელიგია აღწევს არა როგორც მრწამსი, არამედ როგორც ცოდნის სისტემა და ამით ადგენს განათლების პოლიტიკის თანხვედრას სეკულარული ჩარჩოს მოთხოვნებთან. [9]

საჯარო სკოლებში რელიგიური ნეიტრალიტეტის დარღვევის აკრძალვის მოთხოვნა გათვალისწინებულია განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის მიერ დამტკიცებულ მასწავლებლისა და დირექტორის პროფესიული ეთიკის კოდექსებითაც.

ადგილობრივი საკანონმდებლო მოწესრიგების მიღმა, საჯარო სკოლებში რელიგიური ნეიტრალიტეტის დაცვის პრინციპის მნიშვნელობას იზიარებენ ისეთი ავტორიტეტული საერთაშორისო ორგანიზაციები, როგორიცაა გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია,[10] რასიზმისა და შეუწყნარებლობის წინააღმდეგ ევროპული კომისია (ECRI),[11] ეუთოს დემოკრატიული ინსტიტუტებისა და ადამიანის უფლებების ოფისის რელიგიისა და რწმენის თავისუფლების ექსპერტთა საბჭო [12]და სხვა.

იმის გამო, რომ ექსპლიციტური საკანონმდებლო აკრძალვების მიუხედავად, საჯარო სკოლებში კვლავ ხშირია რელიგიური ინდოქტრინაციისა და პროზელიტიზმის შემთხვევები, არსებითია სახელმწიფომ პროაქტიული მიდგომებით და სისტემური ინტერვენციებით ხელი შეუწყოს საჯარო სკოლებში ინკლუზიური და თანასწორი საგაკვეთილო და სოციალური გარემოს მშენებლობას.

ამ მიზნით განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის სამინისტრომ

საჯარო სკოლებში (პრიორიტეტულად კი ეთნიკურად და რელიგიურად მრავალფეროვან მუნიციპალიტეტებში მოქმედ საჯარო სკოლებში) პროაქტიულად შეისწავლოს რელიგიური ნეიტრალიტეტის დარღვევის შესაძლო შემთხვევები და ტენდენციები და მათი გავლენა არადომინანტური ეთნიკური და რელიგიური ჯგუფების უფლებებსა და ინკლუზიაზე;
პრობლემის შესწავლის პროცესში გაითვალისწინოს სახალხო დამცველთან არსებულ რელიგიათა საბჭოსთან კონსულტაციების გავლის მნიშვნელობა;
კვლევის და შესაბამის სამოქალაქო აქტორებთან კონსულტაციების საფუძველზე გაატაროს პროაქტიული და სისტემური პრევენციული ღონისძიებები საჯარო სკოლებში (პრიორიტეტულად კი ეთნიკურად და რელიგიურად მრავალფეროვან მუნიციპალიტეტებში მოქმედ საჯარო სკოლებში) ინკლუზიური, თანასწორი და რელიგიურად ნეიტრალური გარემოს შესაქმნელად. ამისთვის მათ შორის მნიშვნელოვანია, 1. სამინისტრომ აქტიურად აამაღლოს სკოლების ადმინისტრაციის და მასწავლებლების ცოდნა და სენსიტიურობა ზოგადი განათლების შესახებ კანონის შესაბამისი მოთხოვნებისა და უფლებრივი სტანდარტების შესახებ; 2. შეიმუშაოს მნიშვნელოვანია საჯარო სკოლებში თანასწორობის, მრავალფეროვნებისა და ინკლუზიურობის მართვის სახელმძღვანელო დოკუმენტი და მხარდამჭერი პოზიტიური პროგრამებით ხელი შეუწყოს სკოლენში მის თანმიმდევრულ დანერგვას; 3. საჯარო სკოლებში წაახალისოს მულტიკულტურული პროგრამები და პროექტების განხორციელება, რომელშიც აქტიურად იქნება ჩართული როგორც სკოლის მასწავლებლები და მოსწავლეები, ისე ადგილობრივი თემი.

სქოლიო და ბიბლიოგრაფია

[1]სტატია: „გაკვეთილზე კურთხევის რიტუალი ჩაატარეს“ – რა მოხდა წალკის სკოლაში, სადაც მუსლიმი ბავშვებიც სწავლობენ“, ხელმისაწვდომია: https://shorturl.at/ivIJW

[2]საქართველოს სახალხო დამცველის 2021 წლის ანგარიში საქართველოში ადამიანის უფლებათა და თავისუფლებათა დაცვის მდგომარეობის შესახებ.გვ.259

[3]საქართველოს სახალხო დამცველთან არსებული რელიგიათა საბჭოს რეკომენდაციები, გვ. 13, ხელმისაწვდომია: https://shorturl.at/nKQW0

[4]სოციალური სამართლიანობის ცენტრი, კვლევა: „რელიგია საჯარო სკოლებში (განათლების პოლიტიკის ანალიზი რელიგიის თავისუფლების პერსპექტივიდან)“ გვ.9

[5]საქართველოს კანონი ზოგადი განათლების შესახებ, მე-18 მუხლის 1-ელი ნაწილი.

[6] საქართველოს კანონი ზოგადი განათლების შესახებ, მე-13 მუხლის მე-2 ნაწილი.

[7] საქართველოს კანონი ზოგადი განათლების შესახებ, მე-18 მუხლის მე-3 ნაწილი.

[8] იქვე. მე-18 მუხლის მე-4 ნაწილი.

[9]სოციალური სამართლიანობის ცენტრი, კვლევა: „რელიგია საჯარო სკოლებში (განათლების პოლიტიკის ანალიზი რელიგიის თავისუფლების პერსპექტივიდან)“ გვ.15

[10]United Nations, Convention against Discrimination in Education, Article 5.1 a.ხელმისაწვდომია: https://shorturl.at/iBCRS

[11]ECRI, General Policy, Recommendation N10 on Combating Racism and Racial Discrimination in and through School Educatuon. Article 2.b

[12]ODIHR Advisory Council of Experts on Freedom of Religion or belief, “Toledo Guiding Principles on Teaching About Religions and Beliefs in Public Schools” p.38, ხელმისაწვდომია: https://shorturl.at/aklrD

სქოლიო და ბიბლიოგრაფია

ასევე გირჩევთ

აქციის მშვიდობიან მონაწილეს, რომელზეც პოლიციამ იძალადა, სასამართლომ პატიმრობა შეუფარდა
23 აპრილი 2024

სიახლეების გამოწერა

სქოლიო და ბიბლიოგრაფია

ასევე გირჩევთ

აქციის მშვიდობიან მონაწილეს, რომელზეც პოლიციამ იძალადა, სასამართლომ პატიმრობა შეუფარდა 23 აპრილი 2024

აქციის მშვიდობიან მონაწილეს, რომელზეც პოლიციამ იძალადა, სასამართლომ პატიმრობა შეუფარდა
23 აპრილი 2024