ბოლო  წლებია სახეზეა  მუშათა კლასის ქალთა მოძრაობების უეცარი და დიდი ტალღა, ოჯახში ძალადობისა და სამუშაო ადგილზე შევიწროვების წინააღმდეგ მიმართული შთამბეჭდავი პროტესტებიდან, ესპანეთში, პოლონეთში და სხვაგან ქალთა საერთაშორისო დღის აღსანიშნავ მასიურ გაფიცვებამდე. ეს მოძრაობები მიუთითებს გზას ანტისისტემური ფემინიზმისკენ, იმ ლიბერალური, ინდივიდუალისტური ვარიანტის მიღმა, რასაც გვთავაზობენ ჰილარი კლინტონის მსგავსნი.

ამ ახალი ტალღის ერთ-ერთი გამოხატულებაა პოპულარული მანიფესტი „ფემინიზმი 99%-თვის“ (Verso Books, 2019). ის ამტკიცებს, რომ ფემინიზმი კლასობრივი ბრძოლის ალტერნატივას კი არ ნიშნავს, არამედ წარმოადგენს გადამწყვეტ ფრონტს კაპიტალიზმისაგან და ჩაგვრის ყველა ფორმისაგან თავისუფალი სამყაროსთვის ბრძოლაში.

ნენსი ფრეიზერი ამ მანიფესტის თანაავტორია, სინზია არუზასა და ტიზი ბჰატაჩარიასთან ერთად. ის ესაუბრა „ვიენტოსურ“-ის მკვლევარს, რებეკა მარტინეზს ეგრეთწოდებული ,,პროგრესული ნეოლიბერალიზმის“ შესახებ მისი წიგნის, მისი კრიტიკული თვალსაზრისის და ფემინიზმის მისეული გაგების შესახებ, სადაც ის მშრომელი  და რასიალიზირებული ქალების ხმებს ცენტრალურ ადგილზე აყენებს.

რებეკა მარტინეზი

ზუსტად რას გულისხმობს „ფემინიზმი 99%-თვის“ და რატომ წამოიწყეთ ამგვარი მანიფესტი ახლა?

ნენსი ფრეიზერი

მანიფესტი მოკლე ტექსტია, რომელიც განზრახულია იყოს პოპულარული და ხელმისაწვდომი, და არა აკადემიური. მე ის დავწერე იტალიელ ფემინისტ სინზია არუზასთან ერთად, რომელიც ცხოვრობს ნიუ იორკში და ტიზი ბჰატაჩარიასთან  - ინდოელ-ბრიტანელ ქალთან ერთად, რომელიც ასწავლის ამერიკის შეერთებულ შტატებში.

ეს პირველადაა მას შემდეგ, რაც  ,,სამოცდარვიანელი“ - 1960 და 1970 წლების აქტივისტი ვიყავი, რომ ნამდვილი აგიტატორული პოლიტიკური ტექსტი დავწერე. მე, ბოლოს და ბოლოს, უმთავრესად მაინც ფოლოსოფიის პროფესორი გახლავართ. მაგრამ ახლა ისეთი მკაცრი დროა, პოლიტიკის კრიზისი იმდენად მწვავეა, რომ ვიგრძენი, უნდა ჩავრთულიყავი, მეცადა და ხმა მიმეწვდინა უფრო ფართო აუდიტორიამდე. ამგვარად, მანიფესტი მცდელობაა ახალი გზა გაკვალოს ფემინისტური მოძრაობისთვის, რომელიც  ბოლო ათწლეულებში მოქცეული იყო ფემინიზმის ლიბერალურ-კორპორატიული ფრთის დომინაციის ქვეშ, რაც შეერთებულ შტატებში ჰილარი კლინტონის სახითაა წარმოდგენილი.

ეს იყო პროფესიულ-მენეჯერული კლასის, შედარებით პრივილეგირებული ქალების ფემინიზმი - საშუალო ან საშუალოზე მაღალი კლასის უმაღლესი განათლების მქონე და ძირითადად თეთრკანიანები ქალების, რომლებიც ცდილობენ ბიზნეს, სამხედრო ან მედია სფეროებში წინ წაწევას. მათი პროექტი კორპორატიული იერარქიის კიბეზე აღმასვლა იყო, რათა მოპყრობოდნენ როგორც მათი კლასის კაცებს ეპყრობიან, მსგავსი ანაზღაურებით და პრესტიჟით.

ეს არ ყოფილა ჭეშმარიტი ეგალიტარული (თანასწორობაზე დაფუძნებული) ფემინიზმი - ეს არ ყოფილა ფემინიზმი, რომელსაც რამეს შესთავაზებდა მუშათა კლასის და ღარიბი ქალების დიდ უმრავლესობას, რომლებიც არ სარგებლობენ იმ პრივილეგიებით; რომლებიც არიან მიგრანტები, ფერადკანიანები, ტრანს ან non-cis[1] ქალები.

და ამ ერთი პროცენტის, ან შესაძლოა საუკეთესო შემთხვევაში, ათი პროცენტის ფემინიზმმა  ნამდვილად გასვარა ფემინიზმის სახელი. მან ჩვენი საქმე დააკავშირა ელიტიზმთან, ინდივიდუალიზმთან და კორპორატიულ ცხოვრებასთან. მან სახელი გაუფუჭა ფემინიზმს, ნეოლიბერალიზმთან, ფინანსიალიზაციასთან, გლობალიზაციასთან, მუშათა კლასის საწინააღმდეგო პოლიტიკასთან ჩვენი ასოცირებით.

ჩვენ სამმა ვიფიქრეთ, რომ ეს კარგი მომენტი იყო ჩართვისთვის, რათა გვეცადა და შეგვექმნა მოკლე, ხელმისაწვდომი განაცხადი იმგვარი ფემინიზმის ხედვის და პროექტის შესახებ, რომლის ამოსავალი წერტილი ღარიბი და მუშათა კლასის ქალების მდგომარეობაა და სვამს კითხვას თუ სინამდვილეში რა უნდა გაკეთდეს იმისთვის, რომ გაუმჯობესდეს ქალების ცხოვრება. რა თქმა უნდა, ჩვენ სამნი არ ვართ მარტოები ამ საქმეში - ასევე არიან სხვა მემარცხენე ფრთის ფემინისტები, რომლებიც ცდილობენ შექმნან ალტერნატივა. 

ეს, მართლაც, ვლინდება 8 მარტის (ქალთა საერთაშორისო დღე) უზარმაზარ მარშებსა და დემონსტრაციებში: ამ პროტესტებს აქვთ ანტისისტემური ხასიათი, ვინაიდან ისინი აპროტესტებენ ქამრების შემოჭერის პოლიტიკას და თავდასხმას სოციალურ წარმოებაზე. მოძრაობა ქალების საჭიროებების მოსაგვარებლად ვერ იქნება ფოკუსირებული მხოლოდ ქალთა საკითხებზე ტრადიციული გაგებით, როგორიცაა მაგალითად აბორტის უფლება - თუმცაღა ისინი ძალიან მნიშვნელოვანია. მან ასევე უფრო ფართო კუთხით უნდა შეხედოს საზოგადოების უფრო მასშტაბურ  კრიზისს და  ჩამოაყალიბოს პოლიტიკები და პროგრამები  ყველას  სასარგებლოდ. ეს არ ნიშნავს მხოლოდ 99 პროცენტ ქალებს, არამედ პლანეტის მოსახლეობის 99 პროცენტს.

რებეკა მარტინეზი

თქვენ ახსენეთ 8 მარტი და ფემინისტური გაფიცვები, რომელიც ორგანიზდებოდა 2017 წლიდან ბევრ ქვეყანაში, კერძოდ ესპანეთში.  უფრო მეტიც, ბოლო წლების განმავლობაში შრომითი პროტესტები ორგანიზდებოდა ქალების მიერ, მაგალითად შინამოსამსახურეთა და მოხუცებულთა თავშესაფრების თანამშრომელთა მიერ. ნიშნავს თუ არა ეს იმას, რომ ჩვენ შევეჯახეთ ფემინიზმის ახალ ტალღას? და ნეოლიბერალური კაპიტალიზმის რომელ ფაზას პასუხობს ის?

ნენსი ფრეიზერი

მე ნამდვილად ვფიქრობ, რომ ეს ახალი ტალღაა, ან, სულ მცირე, აქვს ამის პოტენციალი, თუ ის შეძლებს დაშორდეს ლიბერალურ კორპორატიულ ფემინიზმს. მე მიმაჩნია, რომ ის ამ პროცესის ბევრ ნიშანს ავლენს.

ნეოლიბერალიზმმა ძლიერი შეტევა  განახორციელა ისეთ სფეროებზე, რასაც ჩვენ სოციალურ კვლავწარმოებას ვეძახით. ეს გულისხმობს ყველა აქტივობას და პროგრამას, რომელიც ადამიანებს და მათ რეპროდუქციას უწყობს ხელს: ბავშვების გაჩენიდან და აღზრდიდან დაწყებული, მოხუცებზე ზრუნვით დამთავრებული და სამუშაოზე კერძო შინამეურნეობაში მიმდინარე სამუშაოდან საჯარო განათლებამდე, ჯანდაცვამდე, ტრანსპორტის, საპენსიო შემოსავლის და საბინაო და მსგავს საკითხებამდე. ნეოლიბერალიზმმა ყველა ჩამოთვლილთაგანი გამოწურა.  ის ამბობს, რომ ქალები უნდა მუშაობდნენ სრულ განაკვეთზე, როგორც ხელფასზე მომუშავე სამუშაო ძალის ნაწილი და, ამავე დროს, სახელმწიფომ უნდა შეამციროს სოციალური პროგრამების ხარჯები „ქამრების შემოჭერის“ და ფინანსიალიზაციის პოლიტიკის ფარგლებში.

ასე რომ, აქ გვაქვს ორივე - ამ სფეროებისათვის სახელმწიფო მხარდაჭერის გამოცლა, და  ზეწოლა, რომ ქალები თავიანთ დროს ახმარდნენ კაპიტალისათვის მოგების წარმოებას. ეს ნიშნავს რეალურ კრიზისს ზრუნვისა და სოციალური კვლავწარმოების მიმართულებით. სწორედ ამ სფეროებში მიმდინარეობს, როგორც აღნიშნეთ, ყველაზე აგრესიული გაფიცვები და საპასუხო ბრძოლა.

1930 წლების კრიზისის დროს, აგრესიული ჯანყის ცენტრი ინდუსტრიული სფერო იყო - პროფკავშირების დაარსება, ბრძოლა შრომის უფლებებისთვის და სხვ. დღეს სიტუაცია განსხვავებულია, ნაწილობრივ დეინდუსტრიალიზაციისა და მანუფაქტურის გლობალურ სამხრეთში გადატანის გამო. ახლა ყურადღების ცენტრში სოციალური კვლავწარმოებაა.

თქვენ ახსენეთ ქალების მიერ მართული რამდენიმე მნიშვნელოვანი გაფიცვა; მე დავამატებდი, რომ ამერიკის შეერთებულ შტატებში გვქონდა მასწავლებლების გაფიცვების უმნიშვნელოვანესი ტალღა. საოცარია -  მასწავლებლების ანაზღაურება იმდენად მცირეა, რომ ბევრი მათგანი იძულებულია მეორე სამსახური იშოვოს საღამოობით Walmart-ში, რომ  საკუთარი თავისა და ოჯახის საარსებოდ საკმარისი იშოვოს. მაგრამ ეს გაფიცვები არ იყო მხოლოდ ხელფასების მომატებისთვის - ეს იყო ასევე განათლების დაფინანსების გაზრდისთვის, სკოლების გაუმჯობესებისთვის. შესაბამისად, მათ უზარმაზარი მხარდაჭერა მოიპოვეს.

ეს არის სოციალური კვლავწარმოების სფეროს, როგორც მთავარი ბრძოლის  ველის მაგალითი. და მე როგორც ვხვდები, ესპანეთში 8 მარტის დემონსტრაციები და გაფიცვებიც ასევე მიმართული იყო ყველა ამ სფეროებში სოციალური ხარჯვის შემცირების წინააღმდეგ. დღეს სოციალური კვლავწარმოებისთვის ბრძოლა არის მემარცხენე სისტემის საწინააღმდეგო, ანტიკაპიტალისტური ბრძოლის მოწინავე  ფლანგი და ქალები არიან წინა ხაზზე. ეს ფაქტი უნდა იყოს ცენტრალური ფემინისტური პოლიტიკის ახალი გზის გააზრებისას.

რებეკა მარტინესი

როგორ ფიქრობთ, სოციალური რეპროდუქციისათვის ბრძოლა როგორ მიემართება კლასობრივ ბრძოლას, ან ანტირასისტურ და ლგბტქი მოძრაობებს?

ნენსი ფრეიზერი

უპირველეს ყოვლისა, მე ვფიქრობ, რომ ჩვენ უნდა გადავიაზროთ რას ვგულისხმობთ კლასობრივ ბრძოლაში. ისევ და ისევ, კლასობრივი ბრძოლის ჩვენი ხედვა ჯერ ისევ 1930 იანებშია ფესვგადგმული -  თეთრკანიანი მამრობითი სქესის  მუშა პროფკავშირელი. მაგრამ მე ვიტყოდი, რომ სოციალური კვლავწარმოების ეს ბრძოლები ასევე კლასობრივი ბრძოლებია. იმიტომ, რომ ვერ გექნება წარმოება და ინდუსტრიული შრომა, თუ არ გყავს ვინმე ვინც შრომობს სამუშაო ძალას წარმოებისა და შევსებისთვის და ზრუნავს მომავალ თაობაზე, ვინც თავის მხრივ შემდგომში ჩაანაცვლებს მათ. სოციალური კვლავწარმოება არსებითია კაპიტალისტური წარმოებისათვის.

შრომა რომელიც აწარმოებს ამ ადამიანებს და სოციალურობის ეს ფორმები ისეთივე შრომაა, როგორიც მაგალითად მიმდინარეობს ქარხნებში. კლასს ქმნის არა მხოლოდ  შრომითი ურთიერთოებები ქარხნებში, არამედ სოციალური კვლავწარმოების ურთიერთობები, რომელსაც აწარმოებენ მშრომელები. ამიტომ, ყველაფერი ეს კლასობრივი ბრძოლის ნაწილია.

წარსულში ჩვენი წარმოდგენა კლასობრივ ბრძოლაზე ძალზედ ვიწრო იყო. არამგონია, რომ ფემინიზმი 99 პროცენტისთვის არის კლასობივი ბრძოლის ალტერნატივაა. ის კლასობრივი ბრძოლის მორიგი ფრონტია, ამდენად, ის უნდა იყოს დაკავშირებული უფრო ნაცნობ  შრომით მოძრაობებთან, ისევე როგორც ყველა იმასთან, რაც თქვენ უკვე ახსენეთ, - ანტირასისტულ ბრძოლებთან, მიგრანტების უფლებებისთვის ბრძოლებთან და ლგბტქი უფლებებისთვის ბრძოლებთან.

ეს ასევე მნიშვნელოვანია ქალთა შორის ახალი კლასობრივი და რასობრივი დაყოფების გამო. განათლებული, საშუალო და ზედა კლასის ქალები, რომლებიც ამარცხებენ დისკრიმინაციას და კორპორაციის ზედა ეშელონებამდე მაღლდებიან, მუშაობენ კვირაში 60 საათს ძალიან საპასუხისმგებლო პოზიციებზე. ისინი ქირაობენ ფერადკანიან, ხშირად მიგრანტ ქალებს შინამეურნეობის გასაწევად: ბავშვის მოვლა, სახლის დალაგება, მათი შვილებისთვის საჭმლის მომზადება, მოხუცებულთა სახლებში მათი მშობლების მოვლა და ასე შემდეგ. ამგვარად, ეს ლიბერალი-ფემინისტი ქალები ეყრდნობიან რასობრივად დისკრიმინირებული ქალების შრომას. ეს უკანასკნელები მოწყვლადები არიან: მათ არ აქვთ შრომითი უფლებები, უხდიან ძალიან ცოტას და მოწყვლადები არიან ჩაგვრისა და ძალადობის მიმართ.

ფემინიზმის შიგნით არსებული მთელი ეს კლასობრივ-რასობრივი განზომილებები წინ, ცენტრში უნდა იქნას წამოყენებული. ფემინიზმი 99 პროცენტისთვის უნდა იყოს ანტირასისტული მოძრაობა. მან უნდა გაითვალისწინოს ღარიბი, მუშათა კლასის და რასობრივად დისკრიმინირებული ქალების - ანუ ქალების უმრავლესობის სიტუაცია და წინა ხაზზე დააყენოს მათი საჭიროებები და არა კორპორატიული მოლაშქრეების, რომლებსაც  შუშის ჭერის გარღვევა უნდათ.

ანალოგიური შეიძლება ითქვას ლგბტქი მოძრაობაზე, რომელშიც ლიბერალური ფრთა იყო და არის ჰეგემონიური და შემდეგ მოდის ხალხის უფრო ფართო მასა, რომელთა საჭიროებები და საკითხები მარგინალიზებულია. ასე რომ, მე ვფიქრობ, ლგბტქი მოძრაობებში მსგავსი ბრძოლები მიმდინარეობს თუ ვისი უფლებები იქნება წინ ცენტრალურ ადგილას წამოწეული. მე ვისურვებდი რომ ჩვენმა ფემინიზმმა 99 პროცენტისთვის იბრძოლოს ტრანსების, ქვიარების და ლესბოსელი ქალებისთვის და ვისურვებდი ლგბტქი მოძრაობას 99 პროცენტისთვის, რომლებიც მისი ბუნებრივი მოკავშირე იქნება.

რებეკა მარტინეზი

ცხადია, რომ სოციალური კვლავწარმოებისთვის ბრძოლა შეძლებდა ბლოკის შექმნას ნეოლიბერალიზმის და კაპიტალიზმის წინააღმდეგ. მაგრამ რას იტყვით პატრიარქალურ ურთიერთობებზე - შეგვიძლია თუ არა კაცთა მხრიდან ძალადობას ვებრძოლოთ კვლავწარმოებისათვის ბრძოლის პირობებში? შეგვიძლია თუ არა გამოვიყენოთ ეს ფრონტი სხვა ქალებთან და, უპირველეს ყოვლისა, კაცებთან ურთიერთობების შესაცვლელად?

ნენსი ფრეიზერი

ნება მომეცით დავიწყო მოძრაობა #MeToo-ზე საუბრით. ამ მოძრაობის საჯარო იმიჯი  ფოკუსირებულია ჰოლივუდზე, მაღალანაზღაურებად მსახიობებზე, არტისტებზე, მედიაზე და აშ. მაგრამ ქალების ფართო მასა გაცილებით ნაკლები პრივილეგიებით კიდევ უფრო მოწყვლადია სექსუალური თავდასხმებისა და შევიწროვების მიმართ. მე ვსაუბრობ სოფლის მეურნეობის მუშახელზე, რომელთა ნაწილს დოკუმენტებიც კი არ აქვთ და რომელთაც ძალაუფლების და რესურსების ნაკლებობა  ძალიან მოწყვლადს ხდის მათი უფროსებისა და მენეჯერების მოთხოვნების მიმართ. იგივე შეიძლება ითქვას სასტუმროში დასაქმებულ პირებზე, მაგალითად დომინიქ სტრაუს-კანის საქმე, ან ოფისების დამლაგებელ მუშაკებზე. ცნობილია, რომ ადამიანები, რომლებიც კერძო სახლებში შინამოსამსახურეებად მუშაობენ, ხშირად ხდებიან სექსუალური თავდასხმის და გაუპატიურების მსხვერპლი.

მოძრაობა #MeToo, თუ მას უფრო ფართოდ განვიხილავთ, არის შრომითი უფლებებისთვის ბრძოლა. ეს არის ბრძოლა უსაფრთხო სამუშაო ადგილისთვის, სადაც არ ხარ ბოროტად გამოყენების სუბიექტი. სამწუხაროა, რომ მედია ფოკუსირებულია მხოლოდ ზედა ეშელონებზე,  რადგან რჩება შთაბეჭდილება რომ ეს არაა კლასობრივი ბრძოლა. მაგრამ სოციალური კვლავწარმოების საკითხი ძირშივე დაკავშირებულია წარმოებასა და კვლავწარმოებას შორის ურთიერთობის შეცვლასთან და შესაბამისად შინამეურნეობაში ძალთა ბალანსის შეცვლასთან.

სოციალური კვლავწარმოება არ უნდა იყოს გენდერულად განპირობებული როგორც მხოლოდ ქალთა სამუშაო. მნიშვნელოვანია ისეთ საზოგადოებაში მუშაობა, რომლის გარკვეული ასპექტები სასიამოვნო და შემოქმედებითია. კაცებსაც უნდა ჰქონდეთ წვდომა ამასთან და იგრძნონ შესაბამისი პასუხისმგებლობა, რომ შეიტანონ თავიანთი წვლილი და დაიხარჯონ მაქსიმალურად. ეს ასევე ეხება დინამიკის შეცვლას შინამეურნეობაში. და რა თქმა უნდა ფემინიზმი 99 პროცენტისთვის არის ყველანაირი ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლა ქალების, ტრანს, non-cis, რასობრივად დისკრიმინირებული ადამიანების მიმართ და ა.შ.

პატრიარქატი არის სიტყვა, რომლის გამოყენებაც არ მიყვარს, ვინაიდან ის ძალაუფლების დუალურ სურათს გულისხმობს  - შენ გყავს ბატონი და მსახური, რომელიც მის განკარგულებაშია. ეჭვგარეშეა რომ ამის რაღაც ნაწილი ჯერ კიდევ არსებობს, მაგრამ ძალაუფლების ნამდვილად ცენტრალური ფორმა ჩვენს საზოგადოებაში არსებობს უფრო აპერსონალური და სტრუქტურული ფორმით, რომელიც ზღუდავს მშრომელთა კლასის და ღარიბი ადამიანების შესაძლებლობებს.

ამიტომ მე ვფიქრობ, რომ მნიშვნელოვანია ძალაუფლებაზე სხვა წარმოდგენა გვქონდეს. ის მუშაობს ბანკების და საერთაშორისო მონეტარული ფონდის, საფინანსო და ინდუსტრიული ორგანიზაციებით და გენდერულად და რასიალიზირებულად კონსტრუირებული შრომის ბაზრებით. სწორედ ეს განსაზღვრავს ვის აქვს წვდომა რესურსებთან, ვის შეუძლია საკუთარი უფლებების დაცვა და ფუნქციონირება როგორც თანასწორს ოჯახსა და პირად ურთიერთობებშიც კი.

რებეკა მარტინეზი

როდესაც თქვენ საუბრობთ სოციალურ თანასწორობაზე, თქვენ განასხვავებთ სამ დონეს. ესენია განაწილება (ეკონომიკა), აღიარება (კულტურა) და წარმომადგენლობა (პოლიტიკა). რამდენად არის  ეს  სამი დონე წარმოდგენილი ფემინიზმის ახალ ციკლში?

ნენსი ფრეიზერი

მე ვფიქრობ, რომ ჩვენ ყველა ეს საკითხი გვაღელვებს და ისინი ერთგვარად  ურთიერთდაკავშირებულია. თქვენ ვერ შეცვლით ეკონომიკის სფეროს და რესურსების განაწილების ურთიერთობებს თქვენს მიერ ჩამოთვლილი სხვა საკითხების შეცვლის გარეშე.

ხშირად ის რაც ითვლება პოლიტიკურ საკითხად, ეკონომიკურ საკითხადაც მოიაზრება. კაპიტალის ძალები მოითხოვენ სამუშაო ადგილთან დაკავშირებული საკითხები წყდებოდეს ბაზრების და  დირექტორების მიერ და რომ ეს საკითხები არ განეკუთვნება დემოკრატიულ, პოლიტიკურ ან კოლექტიური თვითგამორკვევის სფეროებს. არსებობს გამყოფი ხაზი რა საკითხებს წყვეტენ კაპიტალის კერძო მფლობელები და რას ვწყვეტთ ჩვენ - დემოკრატიული უმრავლესობა.

ბევრი რამ არის დაკავშირებული ასევე კულტურის საკითხებთან - ასევე იმ ენასთან, რომელიც გვაძლევს საშუალებას გავერკვეთ ჩვენს სიტუაციაში. გვაქვს თუ არა ჩვენ ისეთი კონცეპტები როგორიცაა სექსუალური შევიწროვება ან გაუპატიურება პაემანზე, ანუ ისეთი ტერმინოლოგია, რომელიც საშუალებას მოგვცემს ვისაუბროთ რაში გამოიხატება ჩვენი საზოგადოების უსამართლობა, იმისთვის რომ ვისაუბროთ ჩვენს გამოცდილებებზე და წამოვაყენოთ ჩვენი პრეტენზიები.

ფემინიზმმა დიდი წვლილი შეიტანა ახალი ენის შექმნაში, კულტურის შეცვლაში, ადამიანების წარმოდგენებში, რისი უფლება აქვთ და რას არ უნდა შეეგუონ. შესაბამისად მან გააფართოვა პოლიტიკური დისკურსი და განსაზღვრა თუ პოტენციურად რა მიეკუთვნება დემოკრატიულად გადაწყვეტილების მიღების საკითხს და არა კერძო გადაწყვეტილების მიღების სფეროს ოჯახის ან კომპანიის მიერ.

ამჟამად ჩვენ დიდი პროგრესი განვიცადეთ კულტურულ დონეზე ვიდრე ინსტიტუციურ ცვლილებებზე და ტრანსფორმაციაზე, როგორც პოლიტიკურ, ისე ეკონომიკურ სფეროში. მაგრამ როგორც უკვე ავღნიშნე, ეს სამი საკითხი ყოველთვის ურთიერთდაკავშირებულია.

რებეკა მარტინეზი

თქვენ აღნიშნეთ, რომ ნეოლიბერალიზმმა მიისაკუთრა და მის სასიკეთოდ გამოიყენა  გარკვეული განვითარებული კრიტიკა და მოთხოვნები, რომელიც ფემინიზმის მეორე ტალღის და 1970 წლების მოძრაობების მიერ იქნა წამოყენებული. არის ამის განმეორების შესაძლებლობა ისევ და რა უნდა გაკეთდეს ამის თავიდან ასაცილებლად?

ნენსი ფრეიზერი

,,მწვანე კაპიტალიზმად“ წოდებული ლიბერალური ფემინიზმი ლიბერალურ ანტირასიზმთან და ლიბერალურ ლგბტქი მოძრაობებთან ერთად ჰეგემონიზებულ იქნა - ინკორპორირებულ იქნა მმართველ ბლოკში და მიიღო ფორმა, რასაც მე ვეძახი ამერიკის შეერთებულ შტატებში  ,,პროგრესულ ნეოლიბერალიზმს“.

ამ მოძრაობებმა თავისი ქარიზმა, თავისი იდეოლოგია, ასესხა ამ საშინელ პოლიტიკებს  - ფინანსიალიზაცა, შრომის პრეკარიზაცია და ხელფასების შემცირება - რათა მათთვის პრო-გეი, პრო-ქალების და სხვა ელფერი მიეცა. ეს ნამდვილად მოხდა და ამიტომაა ასეთი მნიშვნელოვანი, რომ ფემინიზმის ახალი ტალღა მოსცილდეს ასეთი ტიპის ფემინიზმს და დასახოს ახალი გზა.

ყოველთვის არსებობს შესაძლებლობა, რომ მოძრაობები ჰეგემონიზირებული და მოცულნი იყვნენ უფრო მძლავრი ძალების მიერ. ამიტომ მნიშვნელოვანია, რომ განმათავისუფლებელ და მემარცხენე მოძრაობებს ეს მუდმივად ახსოვდეთ.

ჩვენ დღეს გვეუბნებიან, რომ გვაქვს მხოლოდ ორი შესაძლებლობა - ან მემარჯვენე ავტორიტარული პოპულიზმი, რომელიც არის რასისტული და ქსენოფობიური, ან დავუბრუნდეთ ჩვენს ლიბერალურ დამცველებს და პროგრესულ ნეოლიბერალიზმს. აქედან ორივე მცდარი არჩევანია - ჩვენ უნდა ვუარყოთ ორივე მათგანი. ჩვენ ვიმყოფებით დიდი კრიზისის წინაშე, სადაც გვაქვს შანსი დავსახოთ განსხვავებული გზა, ავაშენოთ ჭეშმარიტად ანტისისტემური მოძრაობა 99 პროცენტისთვის, რომელშიც ფემინიზმი 99 პროცენტისთვის არის თანმიმდევრული შრომითი უფლებების მოძრაობის, გარემოსდაცვითი და მიგრანტების უფლებებისთვის.

რებეკა მარტინეზი

თქვენ დაწერეთ, რომ ერი სახელმწიფო ( ის რასაც თქვენ ეძახით ვესთფალიურ-კენსიანურ ჩარჩოს) ნეოლიბერალიზმთან ერთად შევიდა კრიზისში და მისი საზღვრები კიდევ უფრო დეფორმირდა. თქვენ ამას ,,ჩარჩოს რღვევის“ პოლიტიკას ეძახით. მაგრამ რა არის დღვანდელი სახელმწიფოს როლი დღეს. შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ის გაუჩინარდა?

ნენსი ფრეიზერი

არა, ის არ გაუჩინარებულა. ისტორიულად მშრომელი ხალხის ნებისმიერ დონეზე დაცვის და უსაფრთხოების მთავარი წყარო იყო ერი სახელმწიფო და ის დღემდე რჩება  მოთხოვნების მთავარ ადრესატად. როდესაც ჩვენ გვჭირდება დაცვა და სოციალური მხარდაჭერა, ვის მივმართავთ მოთხოვნით? ჩვენ მოვითხოვთ, რომ ჩვენმა მთავრობამ გაგვცეს პასუხი.

ეს გასაგები ხდება, როდესაც პოლიტიკა ისევ დიდწილად ეროვნულ (ნაციონალურ) ბაზისზე ორგანიზდება, მაგალითად ეროვნული (ნაციონალური) საარჩევნო კამპანიები არის ეროვნული დონის პოლიტიკის ძირითადი ქმედებები ნაციონალურ დონეზე პოლიტიკის წარმოებისთვის. თუმცა ფაქტია, რომ ის რჩება პრინციპულად არაადეკვატურად.

ეს არაადეკვატურობა თვალსაჩინოა მიგრაციაზე დაკვირვებისას, რომელიც წარმოადგენს კონფლიქტის უზარმაზარ წერტილს, კერძოდ ჭეშმარიტ კრიზისს. ჩვენ გვყავს ადამიანები მთელი მსოფლიოდან, რომლებსაც არ აქვთ სახელმწიფო, რომელიც დაიცავდა მათ, ან მისცემდა რაიმეს იმასთან მიახლოვებულს, რასაც ჩვენ მდიდარ სახელმწიფოებში ვითხოვთ ჩვენი მთავრობებისგან. ისინი ცხოვრობენ არშემდგარ სახელმწიფოებში, ლტოლვილების ბანაკებში და იძულებულები არიან დატოვონ სახელმწიფო პოლიტიკური ძალადობის, რელიგიური ნიშნით დევნის ან იმის გამო, რომ ამერიკის შეერთებული შტატები შეიჭრა და გაანადგურა მათი ქვეყნები, ასევე კლიმატის კრიზისის და სხვა გლობალური მახასიათებლების გამო, რაშიც ჩვენ ვცხოვრობთ.

როცა ასეთი ადამიანები ჩნდებიან, მემარჯვენე პოპულისტი მოძრაობები აორმაგებენ ნაციონალიზმის და ექსკლუზიის პოლიტიკებს. როგორია ტრამპის სლოგანი? ,,დავუბრუნოთ ამერიკას დიდება“ ანუ ისეთი, როგორიც ის იყო სანამ ეს ბნელი ხალხი გამოჩნდებოდა და დაიწყებდა ჩვენი სახელმწიფოს ნგრევას. ასეთია ამ პოპულისტური მოძრაობის იდეოლოგია. ამიტომ ჩვენ უნდა ვიფიქროთ ტრანსნაციონალურ და გლობალურ დონეზე იმაზე, თუ როგორ მოვახდინოთ მსოფლიოში არსებული ყველა ადამიანისთვის სოციალური უფლებებით უზრუნველყოფა. მათ სჭირდებათ ეს უფლებები იმისთვის, რომ არ მოუწიოთ ნავში ჩაჯდომა და სიცოცხლის  გარისკვა მხოლოდ იმისთვის, რომ იპოვონ ღირსეული საცხოვრებელი ადგილი სადმე დედამიწის გარშემო.

გაზიარება