[Skip to Content]

სიახლეების გამოწერა

ჯავახეთში კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის მონაწილეების შერჩევა დაიწყო/Ջավախքում մեկնարկել է Քննադատական ​​քաղաքականության դպրոցի մասնակիցների ընտրությունը

 

Տե՛ս հայերեն թարգմանությունը ստորև

სოციალური სამართლიანობის ცენტრი აცხადებს მიღებას ჯავახეთის რეგიონში კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის მონაწილეების შესარჩევად. 

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლა, ჩვენი ხედვით, ნახევრად აკადემიური და პოლიტიკური სივრცეა, რომელიც მიზნად ისახავს სოციალური სამართლიანობის, თანასწორობის და დემოკრატიის საკითხებით დაინტერესებულ ახალგაზრდა აქტივისტებსა და თემის ლიდერებში კრიტიკული ცოდნის გაზიარებას და კოლექტიური მსჯელობისა და საერთო მოქმედების პლატფორმის შექმნას.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლა თეორიული ცოდნის გაზიარების გარდა, წარმოადგენს მისი მონაწილეების ურთიერთგაძლიერების, შეკავშირებისა და საერთო ბრძოლების გადაკვეთების ძიების ხელშემწყობ სივრცეს.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის მონაწილეები შეიძლება გახდნენ ჯავახეთის რეგიონში (ახალქალაქის, ნინოწმინდისა და ახალციხის მუნიციპალიტეტებში) მოქმედი ან ამ რეგიონით დაინტერესებული სამოქალაქო აქტივისტები, თემის ლიდერები და ახალგაზრდები, რომლებიც უკვე მონაწილეობენ, ან აქვთ ინტერესი და მზადყოფნა მონაწილეობა მიიღონ დემოკრატიული, თანასწორი და სოლიდარობის იდეებზე დაფუძნებული საზოგადოების მშენებლობაში.  

პლატფორმის ფარგლებში წინასწარ მომზადებული სილაბუსის საფუძველზე ჩატარდება 16 თეორიული ლექცია/დისკუსია სოციალური, პოლიტიკური და ჰუმანიტარული მეცნიერებებიდან, რომელსაც სათანადო აკადემიური გამოცდილების მქონე პირები და აქტივისტები წაიკითხავენ.  პლატფორმის მონაწილეების საჭიროებების გათვალისწინებით, ასევე დაიგეგმება სემინარების ციკლი კოლექტიური მობილიზაციის, სოციალური ცვლილებებისთვის ბრძოლის სტრატეგიებსა და ინსტრუმენტებზე (4 სემინარი).

აღსანიშნავია, რომ სოციალური სამართლიანობის ცენტრს უკვე ჰქონდა ამგვარი კრიტიკული პოლიტიკის სკოლების ორგანიზების კარგი გამოცდილება თბილისში, მარნეულში, აჭარასა  და პანკისში.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის ფარგლებში დაგეგმილი შეხვედრების ფორმატი:

  • თეორიული ლექცია/დისკუსია
  • გასვლითი ვიზიტები რეგიონებში
  • შერჩეული წიგნის/სტატიის კითხვის წრე
  • პრაქტიკული სემინარები

სკოლის ფარგლებში დაგეგმილ შეხვედრებთან დაკავშირებული ორგანიზაციული დეტალები:

  • სკოლის მონაწილეთა მაქსიმალური რაოდენობა: 25
  • ლექციებისა და სემინარების რაოდენობა: 20
  • სალექციო დროის ხანგრძლივობა: 8 საათი (თვეში 2 შეხვედრა)
  • ლექციათა ციკლის ხანგრძლივობა: 6 თვე (ივლისი-დეკემბერი)
  • ლექციების ჩატარების ძირითადი ადგილი: ნინოწმინდა, თბილისი
  • კრიტიკული სკოლის მონაწილეები უნდა დაესწრონ სალექციო საათების სულ მცირე 80%-ს.

სოციალური სამართლიანობის ცენტრი სრულად დაფარავს  მონაწილეების ტრანსპორტირების ხარჯებს.

შეხვედრებზე უზრუნველყოფილი იქნება სომხურ ენაზე თარგმანიც.

შეხვედრების შინაარსი, გრაფიკი, ხანგრძლივობა და ასევე სხვა ორგანიზაციული დეტალები შეთანხმებული იქნება სკოლის მონაწილეებთან, ადგილობრივი კონტექსტისა და მათი ინტერესების გათვალისწინებით.

მონაწილეთა შერჩევის წესი

პლატფორმაში მონაწილეობის შესაძლებლობა ექნებათ უმაღლესი განათლების მქონე (ან დამამთავრებელი კრუსის) 20 წლიდან 35 წლამდე ასაკის ახალგაზრდებს. 

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლაში მონაწილეობის სურვილის შემთხვევაში გთხოვთ, მიმდინარე წლის 30 ივნისამდე გამოგვიგზავნოთ თქვენი ავტობიოგრაფია და საკონტაქტო ინფორმაცია.

დოკუმენტაცია გამოგვიგზავნეთ შემდეგ მისამართზე: [email protected] 

გთხოვთ, სათაურის ველში მიუთითოთ: "კრიტიკული პოლიტიკის სკოლა ჯავახეთში"

ჯავახეთში კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის განხორციელება შესაძლებელი გახდა პროექტის „საქართველოში თანასწორობის, სოლიდარობის და სოციალური მშვიდობის მხარდაჭერის“ ფარგლებში, რომელსაც საქართველოში შვეიცარიის საელჩოს მხარდაჭერით სოციალური სამართლიანობის ცენტრი ახორციელებს.

 

Սոցիալական արդարության կենտրոնը հայտարարում է Ջավախքի տարածաշրջանում բնակվող երիտասարդների ընդունելիություն «Քննադատական մտածողության դպրոցում»

Քննադատական մտածողության դպրոցը մեր տեսլականով կիսակադեմիական և քաղաքական տարածք է, որի նպատակն է կիսել քննադատական գիտելիքները երիտասարդ ակտիվիստների և համայնքի լիդեռների հետ, ովքեր հետաքրքրված են սոցիալական արդարությամբ, հավասարությամբ և ժողովրդավարությամբ, և ստեղծել կոլեկտիվ դատողությունների և ընդհանուր գործողությունների հարթակ:

Քննադատական մտածողության դպրոցը, բացի տեսական գիտելիքների տարածումից, ներկայացնում  է որպես տարածք փոխադարձ հնարավորությունների ընդլայնման, մասնակիցների միջև ընդհանուր պայքարի միջոցով խնդիրների հաղթահարման և համախմբման համար։

Քննադատական մտածողության դպրոցի մասնակից կարող են դառնալ Ջավախքի տարածաշրջանի (Նինոծմինդա, Ախալքալաքի, Ախալցիխեի) երտասարդները, ովքեր հետաքրքրված են քաղաքական աքտիվիզմով, գործող ակտիվիստներ, համայնքի լիդեռները և շրջանում բնակվող երտասարդները, ովքեր ունեն շահագրգռվածություն և պատրաստակամություն՝ կառուցելու ժողովրդավարական, հավասարազոր և համերաշխության վրա հիմնված հասարակություն։

Հիմնվելով հարթակի ներսում նախապես պատրաստված ուսումնական ծրագրի վրա՝ 16 տեսական դասախոսություններ/քննարկումներ կկազմակերպվեն սոցիալական, քաղաքական և հումանիտար գիտություններից՝ համապատասխան ակադեմիական փորձ ունեցող անհատների և ակտիվիստների կողմից: Հաշվի առնելով հարթակի մասնակիցների կարիքները՝ նախատեսվում է նաև սեմինարների շարք կոլեկտիվ մոբիլիզացիայի, սոցիալական փոփոխությունների դեմ պայքարի ռազմավարությունների և գործիքների վերաբերյալ  (4 սեմինար):

Հարկ է նշել, որ Սոցիալական արդարության կենտրոնն արդեն ունի նմանատիպ քննադատական քաղաքականության դպրոցներ կազմակերպելու լավ փորձ Թբիլիսիում, Մառնեուլիում, Աջարիայում և Պանկիսիում։

Քննադատական քաղաքականության դպրոցի շրջանակներում նախատեսված հանդիպումների ձևաչափը

  • Տեսական դասախոսություն/քննարկում
  • Այցելություններ/հանդիպումներ տարբեր մարզերում
  • Ընթերցանության գիրք / հոդված ընթերցման շրջանակ
  • Գործնական սեմինարներ

Դպրոցի կողմից ծրագրված հանդիպումների կազմակերպչական մանրամասներ

  • Դպրոցի մասնակիցների առավելագույն թիվը՝ 25
  • Դասախոսությունների և սեմինարների քանակը՝ 20
  • Դասախոսության տևողությունը՝ 8 ժամ (ամսական 2 հանդիպում)
  • Դասախոսությունների տևողությունը՝ 6 ամիս (հուլիս-դեկտեմբեր)
  • Դասախոսությունների հիմնական վայրը՝ Նինոծմինդա, Թբիլիսի
  • Քննադատական դպրոցի մասնակիցները պետք է մասնակցեն դասախոսության ժամերի առնվազն 80%-ին:

Սոցիալական արդարության կենտրոնն ամբողջությամբ կհոգա մասնակիցների տրանսպորտային ծախսերը։

Հանդիպումների ժամանակ կապահովվի հայերեն լզվի թարգմանությունը։

Հանդիպումների բովանդակությունը, ժամանակացույցը, տևողությունը և կազմակերպչական այլ մանրամասներ կհամաձայնեցվեն դպրոցի մասնակիցների հետ՝ հաշվի առնելով տեղական համատեքստը և նրանց հետաքրքրությունները:

Մասնակիցների ընտրության ձևաչափը

Դպրոցում մասնակցելու հնարավորություն կնձեռվի բարձրագույն կրթություն ունեցող կամ ավարտական կուրսի 20-ից-35 տարեկան ուսանողներին/երտասարդներին։ 

Եթե ցանկանում եք մասնակցել քննադատական քաղաքականության դպրոցին, խնդրում ենք ուղարկել մեզ ձեր ինքնակենսագրությունը և կոնտակտային տվյալները մինչև հունիսի 30-ը։

Փաստաթղթերն ուղարկել հետևյալ հասցեով; [email protected]

Խնդրում ենք վերնագրի դաշտում նշել «Քննադատական մտածողության դպրոց Ջավախքում»:

Ջավախքում Քննադատական մտածողության դպրոցի իրականացումը հնարավոր է դարձել «Աջակցություն Վրաստանում հավասարության, համերաշխության և սոցիալական խաղաղության» ծրագրի շրջանակներում, որն իրականացվում է Սոցիալական արդարության կենտրոնի կողմից Վրաստանում Շվեյցարիայի դեսպանատան աջակցությամբ ։

ეთნიკური უმცირესობები / განცხადება

მაჩალიკაშვილი და სხვები საქართველოს წინააღმდეგ საქმეზე ევროპულ სასამართლოში მიმდინარე კომუნიკაციის მიმოხილვა

ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი (EMC) აფასებს ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოში მაჩალიკაშვილების ოჯახის მიერ შეტანილ განაცხადზე მთავრობის მოსაზრებებს. თემირლან მაჩალიკაშვილის სიცოცხლის ხელყოფის საქმის განხილვა ევროპულმა სასამართლო დაჩქარებული წესით დაიწყო და ამ ეტაპზე დავა მთავრობასთან კომუნიკაციის ბოლო ფაზაშია შესული.

EMC-მა განაცხადი ევროპულ სასამართლოში 2019 წლის 6 ივნისს გააგზავნა. 2019 წლის 23 ოქტომბერს ევროპულმა სასამართლო უკვე დაიწყო კომუნიკაცია საქართველოს მთავრობასთან. პანდემიის გამო პროცესის გადავადების გამო, მთავრობის პოზიციები ჩვენ 2020 წლის 1 სექტემბერს გვეცნობა. 2021 წლის 21 ნოემბერს EMC-იმ მთავრობის პოზიციებსა და პასუხებს უპასუხა და მისი წერილობითი დასაბუთება ევროპულ სასამართლოში წარადგინა.

როგორც საზოგადოებისთვის ცნობილია ევროპულ სასამართლოში წარდგენილ განაცხადში მოსარჩელეები, თემირლან მაჩალიკაშვილის მამა - ვახა მაჩალიკაშვილი, დედა - მედიკო (აიზა) მარგოშვილი, და - ნატა მაჩალიკაშვილი და ბებია ელენე მაჩალიკაშვილი დავობენ ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე-2 მუხლის (სიცოცხლის უფლება), მე-3 მუხლის (წამების, არაადამიანური და ღირსებისშემლახავი მოპყრობის ან დასჯის აკრძალვა) და 13-ე მუხლის (უფლება ეფექტიანი სამართლებრივი დაცვის შიდა საშუალებებზე) სავარაუდო დარღვევაზე.[1]

ქვემოთ წარმოდგენილი დოკუმენტი მიმოიხილავს მთავრობის პოზიციებსა და მათზე ჩვენს შეპასუხებას.

 

მთავრობის პოზიციაში წარმოდგენილი აშკარა ფაქტობრივი უზუსტობები თემირლანის უკანონო კავშირებთან დაკავშირებით

მთავრობამ სტრასბურგის სასამართლოს წინაშე გაიმეორა თემირლან მაჩალიკაშვილის მიერ ტერორიზმის მხარდაჭერის დაუსაბუთებელი ბრალდებები და მისი დეჰუმანიზაციის მცდელობები, რაც ეროვნულ დონეზე არაერთხელ იქნა გაკრიტიკებული EMC-ს მიერ.[2]

კერძოდ, მოსაზრებებში მთავრობამ წარმოადგინა 2017 წლის 21-22 ნოემბერს ბერი გაბრიელ სალოსის ქუჩაზე ჩატარებული კონტრ-ტერორისტული ოპერაციის ფაქტობრივი გარემოებების ვრცელი აღწერა და შეეცადა აჰმედ ჩატაევსა და მისი ტერორისტული დაჯგუფების წევრებთან თემირლან მაჩალიკაშვილის კავშირების ხაზგასმას. მიუხედავად იმისა, რომ თემირლანის წინააღმდეგ მიმდინარე სისხლის სამართლის საქმის შეწყვეტამდე მაჩალიკაშვილების ოჯახს არ მისცემია დაცვის უფლების განხორციელების შესაძლებლობა, სახელმწიფომ კვლავ უგულებელყო თემირლან მაჩალიკაშვილის უდანაშაულობის პრეზუმფციის პრინციპი და გააკეთა ცალმხრივი მითითებები იმის შესახებ, რომ საქმეში მოიპოვებოდა ჩატაევის დაჯგუფების წევრებთან თემირლანის კავშირის დამადასტურებელი საკმარისი მტკიცებულება. თუმცა, შეცდომაში შემყვანი განცხადებების მიღმა, სახელმწიფომ ვერ უზრუნველყო აღნიშნული ბრალდების დოკუმენტური გამყარება, რადგან, როგორც EMC-მ არაერთხელ მიუთითა, საქმეში არსებული მტკიცებულებები ფრაგმენტული, გადაუმოწმებელი და არაზუსტია და არ იძლევა თემირლანის ბრალეულობის შესახებ დასკვნის გაკეთების შესაძლებლობას.

 

2017 წლის 26 დეკემბრის სპეცოპერაციის დაგეგმვის ეტაპთან მთავრობის მიერ წარმოდგენილი პოზიციები და განმცხადებლის არგუმენტები  

2017 წლის 26 დეკემბრის სპეცოპერაციის დაგეგმვის ხარვეზებთან დაკავშირებით განმცხადებლების არგუმენტების საპასუხოდ, სახელმწიფო შეეცადა ადამიანის უფლებათა სასამართლოს იურისდიქციის გამორიცხვას ტერორიზმთან ბრძოლის პროცესში სახელმწიფოს მიერ პოლიტიკური გადაწყვეტილებების მიღების საჭიროებაზე მითითებით. სახელმწიფომ ხაზი გაუსვა თემირლან მაჩალიკაშვილის მხრიდან დაკავების პროცესში შეიარაღებული წინააღმდეგობის გაწევის რისკებს. თუმცა, ჩვენ ევროპული სასამართლოს წინაშე კიდევ ერთხელ გავუსვით ხაზი, რომ  თბილისის საქალაქო სასამართლოს დადგენილებებები თემირლანის დაკავებისა და მისი საცხოვრებელი სახლის ჩხრეკის თაობაზე არ შეიცავდა მისი შესაძლო შეიარაღების დამადასტურებელ არცერთ მტკიცებულებას. თემირლან მაჩალიკაშვილის დაკავების ოპერაცია განხორციელდა სისხლის სამართლის კოდექსის საფუძველზე და მასზე არ გავრცელებულა ტერორიზმთან ბრძოლის შესახებ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული კონტ-ტერორისტული ოპერაციის განსაკუთრებული რეჟიმი. ამასთან, თემირლან მაჩალიკაშვილის დაკავების შესახებ განჩინება გამოცემული იყო 23 დეკემბერს, რაც სახელმწიფო ორგანოებს აძლევდა საკმარის დროს ოპერაციის დასაგეგმად და საფრთხეების გასათვალისწინებლად. შესაბამისად, დაუსაბუთებელია თემირლან მაჩალიკაშვილის დაკავების ოპერაციის შედარება ისეთ საგამონაკლისო კონტრ-ტერორისტულ ოპერაციებთან, რომლის დროსაც სახელმწიფოს უწევს განსაკუთრებით მასშტაბურ და მოულოდნელ ტერორისტულ საფრთხეებთან გამკლავება და პოლიტიკური გადაწყვეტილებების მიღება.[3]

მიუხედავად იმისა, რომ სახელმწიფო დაშვება იმის შესახებ, რომ 2017 წლის 26 დეკემბერს დასაკავებელ პირთა მხრიდან შეიარაღებული წინააღმდეგობის რისკები არსებობდა, დაუსაბუთებელია, ამ დაშვების პირობებშიც მას ჰქონდა ვალდებულება სპეცოპერაციის დაგეგმვის ეტაპზე გაეთვალისწინებინა შემდეგი საკითხები: იარაღის ტიპი, რომელიც შესაძლოა ჰქონოდათ დასაკავებელ პირებს; დაკავების არალეტალური მეთოდები და  მშვიდობიანი ჩაბარების უზრუნველსაყოფად მოლაპარაკების ტექნიკები;  შეიარაღებული დაპირისპირების შემთხვევაში ტერიტორიაზე მესამე პირთა უსაფრთხოების უზრუნველყოფა; დასაკავებელი პირების ყოველდღიური რეჟიმი და მათი დაკავების საუკეთესო ადგილი და დრო. მთავრობამ ვერ წარმოადგინა ვერცერთი დოკუმენტი რომელიც ასახავდა 2017 წლის 26 დეკემბრის სპეცოპერაციის დაგეგმვისას ზემოთ მითითებულ საკითხების ანალიზსა და ადამიანის სიცოცხლის ხელყოფის საფრთხეების შემცირებას.

  1. სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის მაღალჩინოსნების ჩვენებები ცხადყოფს, რომ დასაკავებელ პირთა მხრიდან შეიარაღებული წინააღმდეგობის გაწევის მოლოდინი ეყრდნობოდა მხოლოდ 2017 წლის 21-22 ნოემბერს ბერი გაბრიელ სალოსის ქუჩაზე ჩატარებული კონტრ-ტერორისტული ოპერაციის ზოგად გამოცდილებას და არა ამ სიტუაციაში კონკრეტული პირებისგან მომდინარე საფრთხეების შეფასებას.[4]
  2. დაკავების ოპერაციაში მონაწილე სპეცრაზმელებმა მიიღეს მხოლოდ ზეპირი და ზოგადი ინსტრუქციები დასაკავებელი პირების აჰმედ ჩატაევის ტერორისტულ დაჯგუფებასთან კავშირისა და მათი მხრიდან წინააღმდეგობის გაწევის შესაძლო საფრთხის შესახებ;
  3. სახელმწიფოს არ წარმოუდგენია ინფორმაცია, კონკრეტულ სპეცოპერაციასთან მიმართებით თითოეული სპეცრაზმელის მიერ ძალის გამოყენების დეტალური ინსტრუქციების, მათი მომზადებისა და სპეციფიკური როლების თაობაზე. როგორც ერთ-ერთი სპეცრაზმელის ჩვენებიდან ირკვევა, იგი იმის შესახებაც კი არ ყოფილა ინფორმირებული, თუ რომელი საძინებელი ეკუთვნოდა დასაკავებელ თემირლან მაჩალიკაშვილს.

ამ პირობებში, სპეცრაზმელებს მინიჭებული ჰქონდათ გაუმართლებლად ფართო ავტონომია, რამაც კიდევ უფრო გაზარდა სპეცოპერაციის ჩატარებისას გადამეტებული ძალის გამოყენებისა და სიცოცხლის ხელყოფის საფრთხე.[5]

გარდა ამისა, აღსანიშნავია, რომ ღამის საათებში სპეც-ოპერაციის ჩატარება ეწინააღმდეგება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის მოთხოვნას, რომლის მხიედვითაც, საგამოძიებო მოქმედების ჩატარება დასაშვებია მხოლოდ დღის საათებში, გარდა გადაუდებელი აუცილებლობისა.[6]

 

2017 წლის 26 დეკემბრის სპეცოპერაციის განხორციელება

სახელმწიფომ ვერ წარმოადგინა დამაკმაყოფილებელი დასაბუთება 2017 წლის 26 დეკემბერს თემირლან მაჩალიკაშვილის წინააღმდეგ ძალის გამოყენების პროპორციულობისა და აუცილებლობის შესახებ.[7] მთავრობის არგუმენტები იმასთან დაკავშირებით, რომ თემირლანის მიმართ გასროლა განხორციელდა აუცილებელი მოგერიების პირობებში, მთლიანად ეყრდნობა სპეცოპერაციის მონაწილე სპეცრაზმელთა ჩვენებებს და მოკლებულია დამაჯერებლობას შემდეგი გარემოებების გამო:

  1. სპეცრაზმელები პირველად გამოკითხნენ 2018 წლის 1-2 თებერვალს - სპეცოპერაციის ჩატარებიდან 5 კვირის შემდეგ, რამაც მნიშვნელოვნად გაზარდა მათ შორის შეთანხმებისა და ვერსიების შეჯერების რისკები განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც სპეცრაზმელები წარმოადგენდნენ ინციდენტის ერთადერთ თვითმხილველებს.[8]
  2. სპეცრაზმელების მიმართ დასმული არ ყოფილა დეტალური კითხვები საქმისთვის მნიშვნელოვან გარემოებებთან დაკავშირებით. პროკურატურა არ შეეცადა ჩვენებებს შორის წინააღმდეგობების აღმოფხვრასა და საეჭვო გარემოებების დადასტურებას.[9] მაგალითად, პროკურატურას არ გამოუკვლევია, რამდენად მოახერხებდა თემირლან მაჩალიკაშვილი მწოლიარე მდგომარეობაში წინააღმდეგობის გაწევას, გასცა თუ არა სპეცრაზმელმა იარაღის გამოყენების შესახებ გაფრთხილება, იქნებოდა თუ არა შესაძლებელი თემირლანის სავარაუდო წინააღმდეგობის არალეტალური გზით თავიდან აცილება და რატომ გადაადგილა გასროლის განმახორციელებელმა სპეცრაზმელმა ხელყუმბარა თვითნებურად, ბალისტიკური ექსპერტების გამოძახების გარეშე.
  3. ჩვენებების გადასამოწმებლად, პროკურატურამ არ გამოითხოვა სპეცოპერაციის განმავლობაში სპეცრაზმელების რაციებისა და სპეცრაზმელებსა და სუს-ის მაღალჩინოსნებს შორის სატელეფონო კომუნიკაციების ჩანაწერები.

თემირლან მაჩალიკაშვილის მხრიდან წინააღმდეგობის გაწევის ვერსიის მთავარ მტკიცებულებად წარმოდგენილია თემირლანის ოთახიდან ამოღებული ხელ-ყუმბარა, რომელზეც გენეტიკური ექსპერტიზის თანახმად აღმოჩნდა თემირლან მაჩალიკაშვილის სისხლის კვალი. თუმცა, დაქტილოსლოპიური ექსპერტიზის დასკვნის თანახმად, ხელყუმბარაზე არ დაფიქსირდა თემირლან მაჩალიკაშვილის თითის ანაბეჭდები.

გარდა ამისა, ხელყუმბარის ამოღების, შენახვისა და მასზე ექსპერტიზის ჩატარების პროცესში გამოვლენილი ხარვეზები ეჭქვეშ აყენებს ამ მტკიცებულების სანდოობას:

  1. სახელწმიფომ ვერ ახსნა 03:30-დან - 04:00-მდე შუალედში გასროლის განხორციელებიდან 07:00 საათზე ჩხრეკის ჩატარების დაწყებამდე თემირლანის საძინებლის მთლიანად სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის კონტროლის ქვეშ დატოვების მიზეზი, მაშინ, როდესაც ამ პერიოდში მაჩალიკაშვილების ოჯახი სახლის პირველ სართულზე იყო დაკავებული.
  2. სახელმწიფომ ხელყუმბარის შემცველი პაკეტის დანომვრასა და დათარიღებასთან დაკავშირებული უზუსტობები ტექნიკური შეცდომებით ახსნა, თუმცა აღნიშნულთან დაკავშირებით წინააღმდეგობრივი ჩვენებები ეჭქვეშ აყენებს ამ ვერსიას.
  3. სახელმწიფომ ვერ დაასაბუთა სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის მიერ დანიშნული ბალისტიკური ექსპერტიზის ჩატარებისა და ხელყუმბარის აფეთქების აუცილებლობა, რადგან ხელყუმბარის ვარგისიანობის შემოწმება არ უკავშირდებოდა მნიშვნელოვან სამართლებრივ შედეგს არც თემირლან მაჩალიკაშვილის სიცოცხლის მოსპობის და არც თემირლან მაჩალიკაშვილის წინააღმდეგ მიმდინარე გამოძიებისთვის. ხელყუმბარის აფეთქებამ შეუძლებელი გახადა მასზე ჩატარებული ექსპერტიზის დასკნების გადამოწმება და დამატებითი ექსპერტიზის ჩატარება. 

თემირლან მაჩალიკაშვილის სიცოცხლის ხელყოფის საქმეზე მიმდინარე გამოძიების არაეფექტურობა დამატებით აყენებს ეჭქვეშ სახელმწიფოს მიერ წარმოდგენილი ვერსიის სანდოობას.

 

გამოძიების არაეფექტურობა

თემირლან მაჩალიკაშვილის სიცოცხლის ხელყოფის საქმეზე გამოძიება პირველი ეტაპიდანვე მნიშვნელოვანი დარღვევებით წარიმართა.

 

დამოუკიდებლობის პრინციპის დარღვევა

თემირლან მაჩალიკაშვილის ოთახიდან საქმისთვის მნიშვნელოვანი მტკიცებულებების, მათ შორის ხელყუმბარის ამოღება  ჩაატარეს სროლის განმახორციელებელი პირების პირდაპირმა კოლეგებმა სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურიდან, რაც ეწინააღმდეგება გამოძიების ინსტიტუციური დამოუკიდებლობის პრინციპს.[10] სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურშივე ინახებოდა აღნიშნული მტკიცებულებები 5 კვირის განმავლობაში, რა დროსაც ხელყუმბარაზე ჩატარდა გენეტიკური, დაქტილოსკოპიური და ბალისტიკური ექსპერტიზები. გარდა ამისა, სახელმწიფო უსაფრთხოების გამომძიებლებმა არ უზრუნველყვეს შემთხვევის ადგილის დაცვა, პროკურატურის წარმომადგენლების მისვლამდე, რამაც გაზარდა მნიშვნელოვანი მტკიცებულებების დაკარგვისა და განადგურების საფრთხე.

სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის პრესსპიკერის მიერ სპეცოპერაციიდან რამდენიმე საათის განმავლობაში გაკეთებული განცხადება ცხადყოფს, რომ სახელმწიფომ უპირობოდ გაიზიარა თემირლანის მიერ შეიარაღებული წინააღმდეგობის გაწევის ვერსია, რამაც თავიდანვე ეჭქვეშ დააყენა გამოძიების ობიექტურად წარმართვის შესაძლებლობა.  

 

გამოძიების შეზღუდული ფარგლები

თემირლან მაჩალიკაშვილის საქმეზე გამოძიება შემოიფარგლებოდა თემირლანის მიმართ ძალის გამოყენების აუცილებლობის შეფასებით და არ მოიცავდა ისეთ მნიშვნელოვან საკითხებს, როგორიცაა სპეც-ოპერაციის დაგეგმვა და სიცოცხლის მოსპობის რისკების შემცირება და მტკიცებულებების შესაძლო ფალსიფიკაცია და განადგურება. სპეცოპერაციის დაგეგმვასთან დაკავშირებით სუს-ის მაღალჩნოსნები პირველად გამოიკითხნენ 2019 წლის აგვისტოში, სპეცოპერაციის ჩატარებიდან 20 თვის შემდეგ და მათ მიმართ არ დასმულა მნიშვნელოვანი კითხვები დაგეგმვის ეტაპზე გაცემული დეტალური ინსტრუქციების, შედგენილი დოკუმენტებისა და სპეცრაზმელთა სპეციფიკური როლების შესახებ.  

 

ხარვეზები მტკიცებულებების მოპოვებასთან დაკავშირებით

მიუხედავად განმცხადებლების განმეორებითი მოთხოვნებისა, პროკურატურამ ვერ უზრუნველყო თემირლან მაჩალიკაშვილის ოთახში გადაღებულ ფოტოებზე ასახული ყურსასმენების აღმოჩენა. გამოძიებამ ასევე ვერ დაადგინა გასროლის მომენტში თემირლან მაჩალიკაშვილის მობილური ტელეფონის ადგილმდებარეობა და არ უზრუნველყო მასზე აღმოჩენილ სისხლისმაგვარ ლაქებზე ექსპერტიზის ჩატარება.

 

დაზარალებულის სტატუსზე უარი და საიდუმლო მასალებზე დაშვება

გამოძიების განმავლობაში მალხაზ მაჩალიკაშვილს დაუსაბუთებლად არ მიენიჭა დაზარალებულის სტატუსი, რამაზ შეუძლებელი გახადა მის მიერ გამოძიების შეწყვეტის შესახებ პროკურორის გადაწყვეტილების სასამართლოში გასაჩივრება. გარდა ამისა, მაჩალიკაშვილების ოჯახს საქმისთვის არსებითი მტკიცებულებების - სპეცრაზმელების ჩვენებების გაცნობის შესაძლებლობა 2020 წლის იანვარში, გამოძიების შეწყვეტიდან რამდენიმე დღით ადრე მიეცა. პროკურატურამ არ გაითვალისწინა მაჩალიკაშვილების ოჯახის მოთხოვნმა სპეცრაზმელების ჩვენებების გაცნობის შემდეგ მათი ვერსიების გადამოწმების მიზნით დამატებითი საგამოძიებო ექსპერიმენტის ჩატარების შესახებ.

 

კონვენციის მე-3 მუხლი

სახელმწიფომ უარყო განმცხადებლების დასაბუთებული არგუმენტები სპეცოპერაციის განმავლობაში არასათანადო მოპყრობასთან დაკავშირებით და საქმისთვის არსებითი ფაქტობრივი გარემოებების დასადგენად პრიორიტეტი მიანიჭა სპეცზრაზმელთა ჩვენებებს.

2017 წლის 26 დეკემბრის სპეცოპერაციის დაგეგმვის ეტაპზე სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურს არ გაუთვალისწინებია მაჩალიკაშვილების ოჯახის სახლში ყოფნა და თემირლან მაჩალიკაშვილის დაკავების ალტერნატიული სტრატეგია. მიუხედავად იმისა, რომ საქმეში არსებობს მაჩალიკაშვილების ოჯახის წევრების ახსნა-განმარტებები და წამების მსხვერპლთა ფსიქოსოციალური და სამედიცინო რეაბილიტაციის ცენტრის დასკვნა მათ მიერ განცდილი მძიმე ფსიქიკური ტანჯვის შესახებ, სახელმწიფოს მოსაზრებით, სპეცოპერაციის ღამის საათებში ჩატარება შეიარაღებული და შენიღბული სპეცრაზმელების მიერ წარმოადგენდა პროპორციულ ზომას დაკავებისას ძალის გამოყენების რისკების შესამცირებლად. ამასთან, სახელმწიფომ მიიჩნია, რომ განმცხადებლების მისამართით იარაღის დამიზნება და მიწაზე დაწვენა ემსახურებოდა უსაფრთხოების ინტერესებს იმის მიუხედავად, რომ არცერთი მათგანი თავად არ ყოფილა რაიმე დანაშაულში ბრალდებული და არ გაუწევია სპეცრაზმელებისთვის წინააღმდეგობა.

პროკურატურას არ დაუწყია დამოუკიდებელი გამოძიება არასათანადო მოპყრობის საქმეზე და ამ ფაქტან დაკავშირებით სპეცოპერაციის მონაწილეები გამოიკითხა სპეცოპერაციის ჩატარებიდან 20 თვის გასვლის შემდეგ. ამ შემთხვევაშიც, პროკურატურა დაკმაყოფილდა სპეცრაზმელების მხრიდან ზოგადი და ბლანკეტური მითითებით არასათანადო მოპყრობის უარყოფის შესახებ და არ დაუსვამს დამატებითი კითხვები ჩვენებებს შორის წინააღმდეგობების აღმოსაფხვრელად. აღნიშნული ცხადყოფს, რომ სახელმწიფოს არ გამოუვლენია რეალური მცდელობა საქმის გარემოებების დასადგენად და საკუთარი დასკვნები დაამყარა მხოლოდ სპეცრაზმელთა ჩვენებებს.

 

დასკვნა

ზემოთ აღნიშნულის გათვალისწინებით, ჩვენ მივიჩნევთ, რომ განაცხადში მაჩალიკაშვილების ოჯახის სახელით წარმოდგენილი მტკიცებები კონვენციის მე-2 და მე-3, ასევე მე-13 მუხლების დარღვევის შესახებ კარგად დასაბუთებული და არგუმენტირებჯულია და ჩვენი რწმენითა და ევროპული სასამართლოს კარგად ჩამოყალიბებული პრაქტიკის გათვალისწინებით, სასამართლომ ის უნდა გაიზიარო.

ეროვნულ დონეზე მიმდინარე გამოძიების აშკარად არაეფექტიანი ხასიათისა და საბოლოოდ, 2020 წლის იანვარში საქმეზე გამოძიების თვითნებური შეწყვეტის პირობებში, ევროპული სასამართლო რჩება ერთადერთ სამართლებრივ მექანიზმად, რომელსაც მაჩალიკაშვილების ოჯახის მიმართ დარღეული უფლების აღდგენის რეალური პოტენციალი აქვს. უფლების აღდგენის (restitution integrum) ყველაზე ეფექტიანი საშუალება კი საქართველოს მთავრობისთვის ეროვნულ დონზე საქმის ხელახალი გახსნის  დავალდებულება იქნება, რაც საქმეზე ეფექტიანი და სამართლიანი გამოძიების  ჩატარებასა და პასუხისმგებელი პირების დასჯას გულისხმოვს. სწორედ ეს არის მაჩალიკაშვილების ოჯახის ცენტრალური ინტერესი და მოთხოვნა ევროპული სასამართლოს წინაშე.  

EMC მომავალშიც გაუზიარებს საზოგადოებას სიახლეებს მაჩალიკაშვილი და სხვები საქართველოს წინააღმდეგ საქმეზე ევროპულ სასამართლოში მიმდინარე განხილვასთან დაკავშირებულ სიახლეებს.

სქოლიო და ბიბლიოგრაფია

[1] EMC-ის განცხადეbა, ხელმისაწვდომია: https://emc.org.ge/ka/products/emc-m-temirlan-machalikashvilis-sakmeze-evrosasamartlos-mimarta

[2] EMC-ის მიერ მომზადებული დეტალური სამართლებრივი შეფასება თ. მაჩალიკაშვილის წინაააღმდეგ მიმდინარე გამოძიების საქმეზე, ხელმისაწვდომია:  https://emc.org.ge/ka/products/temirlan-machalikashvilis-tsinaaaghmdeg-mimdinare-gamodziebis-kritikuli-shefaseba

[3] Finogenov and Others v. Russia, nos. 18299/03 and 27311/03, §212, 20 December 2011; Tagayeva and others v. Russia, no. 26562/07, §571, 18 September 2017; Isayeva and Others v. Russia, no. 57950/00, §215, 24 February 2005

[4] https://emc.org.ge/ka/products/emc-machalikashvilis-sakmeze-sus-is-maghali-tanamdebobis-pirebis-gamokitkhvis-protsess-afasebs

[5] Erdogan and Others v. Turkey, no. 19807/92 25 April 2006

[6] სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 111-ე მუხლის მე-5 პუნქტი

[7] https://emc.org.ge/ka/products/machalikashvilis-sitsotskhlis-khelqofis-sakmis-finaluri-shefaseba-emc

[8] Ramsahai and Others v. Netherlands [GC], no. 52391/99 § 330-331, 10 November 2005

[9] Ayvazyan v. Armenia, no. 56717/08, § 80, 1 June 2017

[10] Ramsahai and Others v. the Netherlands, § 295, 325 and 337-340, Emars v. Latvia, 22412/08, § 85-96, 18 November 2014, Chebab v. France, no. 542/13, § 97-99, 23 May 2019, Kukhalashvili and Others v. Georgia, no. 8938/07, § 132, 2 April 2020

ინსტრუქცია

  • საიტზე წინ მოძრაობისთვის უნდა გამოიყენოთ ღილაკი „tab“
  • უკან დასაბრუნებლად გამოიყენება ღილაკები „shift+tab“