საერთო ცხელი ხაზი +995 577 07 05 63
24 თებერვალს, ,,ქართული ოცნების’’ დეპუტატებმა ,,მაუწყებლობის შესახებ’’ საქართველოს კანონში ცვლილებების შეტანის შესახებ სამი საგანგაშო კანონპროექტი დააინიცირეს, რომლებიც არსებითად ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა საერთაშორისო სამართლით და საქართველოს კონსტიტუციით განმტკიცებულ ფუნდამენტურ უფლებებს.
პირველი[1] და მეორე[2] კანონპროექტები მიმართულია მედიის, გაერთიანების, სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლებების წინააღმდეგ, მესამე კანონპროექტი[3] კი - თანასწორობის და დისკრიმინაციის აკრძალვის უფლების წინააღმდეგ.
წინამდებარე დოკუმენტში გაანალიზებულია კანონპროექტებით გათვალისწინებული ცვლილებები, მათ შორის, მათი შინაარსი, მოქმედების ფარგლები და მიმართება ადამიანის უფლებათა საერთაშორისო სტანდარტებთან.
პირველი კანონპროექტი - შინაარსობრივი შეზღუდვები და რეგულაციები მაუწყებლების საქმიანობაზე
,,მაუწყებლობის შესახებ’’ საქართველოს კანონში ცვლილებების შეტანის შესახებ პირველი კანონპროექტის თანახმად, კანონს ემატება დეტალური რეგულაციები ტელე და რადიო მაუწყებლობის სტანდარტებთან დაკავშირებით, მათ შორის, ფაქტის ჯეროვანი სიზუსტე და პასუხის უფლება, სამართლიანობა და მიუკერძოებლობა, პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა, ფარული მეთოდის გამოყენებით ინფორმაციის მოპოვება და გადაცემა, შეიარაღებული დაპირისპირების, უბედური შემთხვევის და სხვა საგანგებო ვითარების გაშუქება და არასრულწლოვან პირთა დაცვის ცალკეული საკითხები[4].
კანონპროექტში წარმოდგენილი დეტალური რეგულაციების დიდი ნაწილი მაუწყებელთა ქცევის კოდექსიდან არის აღებული. აქამდე მოქმედი კანონმდებლობით, ტელე და რადიო მაუწყებლობის სტანდარტებს არეგულირებდა მაუწყებელთა ქცევის კოდექსი, საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტით - №2 დადგენილებით დამტკიცებული ქცევის წესები[5]. მაუწყებლობის სტანდარტების დარღვევაზე აქამდე რეაგირებას ახორციელებდნენ მაუწყებლების თვითრეგულირების მექანიზმები[6]. კერძოდ, ქცევის კოდექსის საფუძველზე, მაუწყებლებში ფუნქციონირებს თვითრეგულირების შიდა ორგანოები, რომლებიც უზრუნველყოფენ საჩივრების განხილვასა და მათზე რეაგირებას[7]. ინიცირებული ცვლილებებით, თვითრეგულირების მექანიზმებთან ერთად, მაუწყებლობის სტანდარტების დარღვევაზე რეაგირების უფლებამოსილება ექნება სახელმწიფო ორგანოს - კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიას[8]. სავარაუდო დარღვევასთან დაკავშირებით, დაინტერესებულ პირს შეეძლება საჩივარი შეიტანოს პირდაპირ კომუნიკაციების კომისიაში[9]. დარღვევის დადგენის შემთხვევაში, კომისია უფლებამოსილი იქნება მაუწყებელთა მიმართ გამოიყენოს შემდეგი სანქციები - გართხილება, ჯარიმა და გარკვეულ შემთხვევებში - ლიცენზიის შეჩერება და გაუქმება[10].
არასამთავრობო ორგანიზაცია ,,საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოს’’ ანგარიშის თანახმად, კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის მიმართ, წლებია, კითხვის ნიშნები არსებობს მოქმედი ხელისუფლებისთვის სასარგებლო გადაწყვეტილებებისა და არაერთი სადავო ინიციატივის გამო, რომელიც ქვეყანაში კრიტიკული აზრის შეზღუდვისკენ არის მიმართული[11]. მსგავსი გადაწყვეტილებების მაგალითია 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნების წინასაარჩევნო პერიოდში, მმართველი პარტიის საჩივრების საფუძველზე, ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილი ტელევიზიების მიმართ სამართალდარღვევის არაერთი სადავო ოქმის შედგენა და შემდგომ სასამართლოების მიერ მათი დაჯარიმება[12]. აღსანიშნავია, ასევე, რომ კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის თავმჯდომარე, კახა ბექაური, ევროპარლამენტის ბოლო რეზოლუციაში მოხსენიებულია იმ პირთა სიაში, რომლებზეც სანქციების დაკისრების რეკომენდაცია გაიცა, იმ დასაბუთებით, რომ ისინი ხელს უწყობენ ქვეყანაში მოქმედ რეპრესიულ სახელმწიფო აპარატს[13]. შესაბამისად, კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის უფლებამოსილების გაფართოება, მაუწყებლობის სტანდარტების შესრულებაზე კონტროლის, ზედამხედველობისა და მაუწყებელთა სანქცირების თვალსაზრისით, წარმოშობს მნიშვნელოვან რისკებს, რომ ეს ბერკეტები გამოყენებული იქნება ქვეყანაში მოქმედი კრიტიკული მედია საშუალებების ხმის ჩახშობისა და რეპრესიის მიზნით.
ევროპის საბჭოს მინისტრთა კონფერენციის რეკომენდაციით, თვითრეგულირება უნდა იყოს მაუწყებლობის სტანდარტების რეგულირების მთავარი გზა ტრადიციული მედია საშუალებებისთვის, როგორიც არის ტელე და რადიო მაუწყებლები[14]. მაუწყებლობის შინაარსობრივ სტანდარტებში სახელმწიფოს მიერ ჩარევისა და რეგულირების შემთხვევაში, არ უნდა დაირღვეს ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციით და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტული სამართლით დადგენილი ფარგლები, პირობები და უფლებაში ჩარევის კრიტერიუმები[15].
,,მაუწყებლობის შესახებ’’ საქართველოს კანონში ინიცირებული ცვლილებები, გარდა იმისა, რომ კომუნიკაციის ეროვნულ კომისიას ენიჭება ფართო უფლებამოსილებები, პრობლემურია შინაარსობრივი რეგულირების თვალსაზრისითაც. კანონპროექტში მოცემულია არაერთი ბუნდოვანი დებულება, რომელიც არსებით საფრთხეს უქმნის მაუწყებლების სარედაქციო დამოუკიდებლობასა და სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლებას, რადგან მათი შინაარსი და ფარგლები გაუგებარია, შესაბამისად, განუჭვრეტადია, თუ როგორ განმარტავს მათ კომუნიკაციების ეროვნული კომისია.
მაგალითად, 54-ე მუხლში, რომელიც „სამართლიანობასა და მიუკერძოებლობას“ აწესრიგებს, მოცემულია შემდეგი ჩანაწერები:
„მუხლი 54. სამართლიანობა და მიუკერძოებლობა
აღსანიშნავია, რომ მმართველი პარტიის მიერ ინიცირებული კანონპროექტის მსგავსი კანონმდებლობა მოქმედებს უნგრეთში. უნგრეთის პარლამენტის მიერ მიღებული აქტი ,,პრესის თავისუფლებისა და მედიის კონტენტის ფუნდამენტურ წესებთან დაკავშირებით’’, საქართველოში ინიცირებული კანონპროექტის მსგავსად, შეიცავს ბუნდოვან დებულებებს, რომელიც ნეგატიურად არის შეფასებული ევროპის საბჭოს ვენეციის კომისიის მიერ. ერთ-ერთი ასეთი დებულება ითვალისწინებს ახალი ამბების დაბალანსებული გაშუქების ვალდებულებას ტელე და რადიო მაუწყებლების მიერ[17]. ვენეციის კომისიის შეფასებით, კითხვის ნიშნის ქვეშ დგას, უნდა იყოს თუ არა ახალი ამბების გაშუქებისას ,,ბალანსის’’ დაცვა კანონით აღსრულებადი სამართლებრივი ვალდებულება. ,,ინფორმაცია (ფაქტები) უნდა იყოს სრული და ზუსტი და არა დაბალანსებული’’ - აღნიშნავს კომისია. ვენეციის კომისია ხაზს უსვამს, რომ მსგავსი ნორმები ძალიან კომპლექსურ ვალდებულებებს უწესებენ მედია საშუალებებს და მათ აკლიათ სათანადო სიზუსტე. ტერმინების ბუნდოვანებამ კი შესაძლოა ეს დებულებები თავისუფალი სიტყვის ჩახშობის იარაღად აქციოს[18].
მედიის გამოხატვის თავისუფლების მარეგულირებელ კანონმდებლობასთან მიმართებით სამართლებრივი განჭვრეტადობის პრინციპის დაცვას მოითხოვს ასევე ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს სტანდარტები. ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს თანახმად, მსგავსი ნორმები საკმარისი სიზუსტით უნდა იყოს ფორმულირებული, რათა მოქალაქეებმა შეძლონ მათი შინაარსისა და მათგან მომდინარე პასუხისმგებლობების სათანადოდ განჭვრეტა[19].
ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ გამოხატვის თავისუფლების დარღვევა დაადგინა საქმეში, რომელიც შეეხება უნგრეთის ზემოაღწერილი პრობლემური კანონმდებლობის პრაქტიკაში გამოყენების შემთხვევას ერთ-ერთი სატელევიზიო არხის ჟურნალისტის წინააღმდეგ[20]. მოცემულ საქმეში, ჟურნალისტმა ახალი ამბების გაშუქებისას ერთ-ერთი პოლიტიკური პარტია მოიხსენია ტერმინით - ,,ულტრამემარჯვენე’’. ეროვნული სასამართლოების შეფასებით, ამ ქმედებამ დაარღვია უნგრეთის ,,მედიის აქტის’’ დებულება, რომელიც წამყვანებს უკრძალავს პოლიტიკური შინაარსის ახალი ამბების გაშუქებისას გააჟღერონ თავიანთი მოსაზრება ან შეფასებითი განმარტება[21]. ეს დებულება ჰგავს საქართველოში ინიცირებული კანონპროექტის ჩანაწერს, რომლის თანახმად ,,დაუშვებელია მაუწყებლის მიერ ახალი ამბების პროგრამაში პოლიტიკური ან სხვა სახის დაპირისპირების ამსახველი ინფორმაციის ან საჯარო პოლიტიკის მიმდინარე საკითხების გაშუქება მაუწყებლის პირადი დამოკიდებულების ან მოსაზრების საფუძველზე’’[22].
ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს მიდგომით, როდესაც საქმე ეხება საჯარო ინტერესის საკითხებთან დაკავშირებულ დებატებს, სახელმწიფოებს არ აქვთ მინიჭებული მედიის გამოხატვის თავისუფლებაში შინაარსობრივი ჩარევის ფართო დისკრეცია. ეს განპირობებულია დემოკრატიული საზოგადოების ძლიერი ინტერესით, რომ მედიამ შეასრულოს საზოგადოებრივი დამკვირვებლის სასიცოცხლო ფუნქცია[23]. სასამართლოს დასკვნის თანახმად, ჟურნალისტის მიერ გამოყენებული გამონათქვამი ,,ულტრამემარჯვენე’’ ვერ ჩაითვლებოდა მიკერძოებულ გაშუქებად - იგი არ გამოხატავდა წამყვანის პირად დამოკიდებულებას, არამედ ეხებოდა პოლიტიკური პარტიის პოზიციას პოლიტიკურ ცხოვრებაში და პარლამენტში[24]. სასამართლომ მხედველობაში მიიღო განმცხადებლის არგუმენტი, რომ პოლიტიკური პარტიები ხშირად მოიხსენიება ზედსართავი სახელებით, რომლებიც მათ მიზნებსა და პროგრამებს აღწერს, რაც არ უნდა იყოს მიჩნეული იმ სახის შეფასებით მოსაზრებად, რომელიც ეწინააღმდეგება მიუკერძოებელი გაშუქების ინტერესს[25].
აღსანიშნავია, რომ მაუწყებლობის მარეგულირებელი ბრიტანული სტანდარტები, რომლის საქართველოში დანერგვის მიზანზე უთითებენ „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლები მაუწყებლობის შესახებ კანონში ცვლილებების შეტანის დასასაბუთებლად[26], არსებითად განსხვავდება კანონპროექტში წარმოდგენილი დებულებებისგან. მაგალითად, ბრიტანული მაუწყებლობის კოდექსი მიუკერძოებლობის პრინციპს შემდეგნაირად განმარტავს:
,,ჯეროვანი მიუკერძოებლობა’’ არ ნიშნავს იმას, რომ ყველა შეხედულებას თანაბარი დრო უნდა დაეთმოს ან იმას, რომ ყველა არგუმენტი/მოსაზრება იქნას წარმოდგენილი. ჯეროვან მიუკერძოებლობასთან დაკავშირებული მიდგომა შესაძლოა, განსხვავდებოდეს საკითხის შინაარსისა და პროგრამის ტიპის მიხედვით. ამ დროს მნიშვნელოვანია კონტექსტის, მათ შორის, სავარაუდო დარღვევით გამოწვეული ზიანის ხარისხის გათვალისწინება. მიუკერძოებლობის პრინციპის არსი მდგომარეობს იმაში, რომ ერთ მხარეს არ უნდა მიენიჭოს უპირატესობა მეორე მხარესთან შედარებით[27].
ბრიტანული მაუწყებლობის კოდექსის თანახმად, მწვავე პოლიტიკური, ან ინდუსტრიული შინაარსის სადავო საკითხებთან და საჯარო პოლიტიკის აქტუალურ საკითხებთან დაკავშირებით წარმოდგენილი უნდა იყოს მნიშვნელოვანი შეხედულებების სათანადოდ ფართო სპექტრი და მიენიჭოთ შესაბამისი ყურადღება თითოეულ პროგრამაში ან ერთმანეთთან მკაფიოდ დაკავშირებულ პროგრამების ციკლში[28].
ბრიტანული მაუწყებლობის კოდექსი კრძალავს ფაქტებისა და აზრების დამახინჯებას[29]. რაც შეეხება ,,განსხვავებული აზრის არასწორი ინტერპრეტირების’’ აკრძალვას, რაც მმართველი პარტიის მიერ ინიცირებულ კანონპროექტშია წარმოდგენილი, მსგავსი ბუნდოვანი ჩანაწერი ბრიტანული მაუწყებლობის კოდექსში არ გვხვდება.
ბრიტანულ მაუწყებლობის კოდექსში ასევე არ გვხვდება კანონპროექტით გათვალისწინებული შემდეგი ბუნდოვანი ჩანაწერები:
,,ახალი ამბების პროგრამაში პოლიტიკური ან სხვა სახის დავის გაშუქებისას მაუწყებელმა უნდა უზრუნველყოს ბალანსის დაცვა თითოეულ პროგრამაში ან პროგრამების ციკლის განმავლობაში’’[30].
,,საავტორო პროგრამაში ადეკვატურად უნდა იყოს წარმოდგენილი ყველა საგულისხმო ალტერნატიული მოსაზრება. თავიდან უნდა იქნეს აცილებული ფაქტის ან აზრის დამახინჯება და განსხვავებული აზრის არასწორი ინტერპრეტირება’’[31].
,,დაუშვებელია პროგრამაში რომელიმე პოლიტიკური პარტიის, საზოგადოებრივი, რელიგიური გაერთიანების ან სხვა ინტერესთა ჯგუფის მხარდამჭერი ან საწინააღმდეგო პოზიციის გამოხატვა’’[32].
,,პროგრამაში მხოლოდ ერთი დაინტერესებული მხარის მოწვევა აქტუალურ საკითხზე კონკრეტული პოზიციის სრულყოფილად გამოკვლევის მიზნით, არ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს იმ ჯგუფებზე თავდასხმის საშუალებად, რომლებიც არ მონაწილეობენ პროგრამაში’’[33].
მეორე კანონპროექტი - დაფინანსების კუთხით დადგენილი შეზღუდვები
,,მაუწყებლობის შესახებ’’ საქართველოს კანონში ცვლილებების შეტანის შესახებ მეორე კანონპროექტის თანახმად, ტელე და რადიო მაუწყებლებს ეკრძალებათ უცხოური ძალისგან პირდაპირი ან არაპირდაპირი დაფინანსების, მათ შორის, ფულადი თანხის ან ქონებრივი ღირებულების სხვა სახის მატერიალური სიკეთის მიღება. გამონაკლისს წარმოადგენს კომერციული რეკლამა, ტელეშოპინგი, სპონსორობა და პროგრამაში პროდუქტის (საქონლის/მომსახურების) განთავსება. ამასთანავე, იკრძალება უცხოური ძალის მიერ მაუწყებლების მომსახურების შესყიდვა (გარდა კომერციული რეკლამისა და პროდუქტის განთავსებისა) ან/და პროგრამის მომზადების ან/და ეთერში გადაცემის პირდაპირი ან ირიბი დაფინანსება ან თანადაფინანსება[34].
უცხოური ძალა შემდეგნაირად განიმარტება:
მედია მაუწყებლებისთვის უცხოური დაფინანსების მიღების ბლანკეტური აკრძალვა, ადამიანის უფლებათა საერთაშორისო სამართლის თანახმად, ცალსახად წარმოადგენს გაერთიანებისა და გამოხატვის თავისუფლების გაუმართლებელ შეზღუდვას. აღნიშნული აკრძალვა არ ემსახურება არავითარ ლეგიტიმურ მიზანს. იგი არ იცავს არავითარ საჯარო ინტერესს ან სიკეთეს. პირიქით, ამ აკრძალვით ხელისუფლება ზღუდავს ფართო საზოგადოებისთვის ალტერნატიული ინფორმაციის მიღების გზებს და ებრძვის კრიტიკულ საკითხებზე საზოგადოებრივი აზრის ფორმირების შესაძლებლობას. ფართო საზოგადოებისთვის საზიანო ეს მიზანი თვალნათელია კანონპროექტის განმარტებითი ბარათიდან, რომელშიც აღნიშნულია, რომ ,,მაუწყებლების მიერ გავრცელებული ინფორმაცია სანდოობის მაღალი ხარისხით სარგებლობს და შეუძლია მოახდინოს საზოგადოებრივი აზრის ფორმირებაზე მნიშვნელოვანი ზეგავლენა, შესაბამისად, საჭიროა საკანონმდებლო დონეზე შეიზღუდოს მაუწყებლის მიერ უცხოური ძალისგან დაფინანსების მიღება’’[36].
კრიტიკული ტელევიზიების წარმომადგენლების განცხადებით, აქამდე უცხოური დაფინანსების წილი მათ შემოსავლებში მცირე იყო, თუმცა, ხელისუფლების მხრიდან გაძლიერებული რეპრესიების ფონზე, უცხოური დაფინანსება შესაძლოა გამხდარიყო მნიშვნელოვანი წყარო მათი ფუნქციორების შესანარჩუნებლად[37]. სხვა შეზღუდვებთან ერთად, ამ მიმართულებით მედია მაუწყებლებისთვის ბარიერების დაწესება აშკარად მეტყველებს ,,ქართული ოცნების’’ მცდელობაზე, დაასუსტოს და შეავიწროოს კრიტიკული მედია საშუალებები, რომელთა საქმიანობა ნათელს ჰფენს ქვეყანაში არსებულ მძიმე მდგომარეობას და ადამიანის უფლებათა მასობრივ დარღვევებს.
მესამე კანონპროექტი - გენდერული თანასწორობის კუთხით გაუარესებული მდგომარეობა
გაერთიანებისა და გამოხატვის თავისუფლების წინააღმდეგ ბრძოლასთან ერთად, მმართველი პარტია აგრძელებს თანასწორობის უფლების შემზღუდველი და დისკრიმინაციული შინაარსის შემცველი საგანგაშო საკანონმდებლო ცვლილებების ინიცირებას. ამის მაჩვენებელია ,,მაუწყებლობის შესახებ’’ საქართველოს კანონში მესამე კანონპროექტით ინიცირებული ცვლილებები, რომელთა თანახმად, კანონიდან ამოღებული უნდა იყოს სიტყვები - ,,გენდერი’’, ,,გენდერული მიკუთვნება’’ და ,,გენდერული მრავალფეროვნება’’. ინიცირებული ცვლილებები დასაშვებს ხდის ტელე და რადიო მაუწყებლებისა და ვიდეოგაზიარების პლატფორმების მიერ (მაგალითად, Myvideo.ge) ისეთი მასალის გავრცელებას, რომელიც ახდენს სიძულვილის წაქეზებას გენდერის ან გენდერული მიკუთვნების ნიშნით.
,,მაუწყებლობის შესახებ’’ კანონის არსებული რედაქციით, ტელე და რადიო მაუწყებლებს ეკრძალებათ ისეთი პროგრამის ან რეკლამის გავრცელება, რომელიც ახდენს ძალადობის ან სიძულვილის წაქეზებას პირის ან პირთა ჯგუფის მიმართ (სიძულვილის ენა) შეზღუდული შესაძლებლობის, ეთნიკური, სოციალური წარმომავლობის, გენდერის, სქესის, გენდერული მიკუთვნების, ეროვნების, რასის, რელიგიის ან რწმენის, სექსუალური ორიენტაციის, კანის ფერის, გენეტიკური მახასიათებლების, ენის, პოლიტიკური ან სხვა შეხედულების, ეროვნული უმცირესობის წევრობის, ქონების, დაბადების ადგილის ან ასაკის ნიშნის მიხედვით[38]. კანონპროექტის თანახმად, მოცემული დებულებიდან ამოღებულია სიტყვები - ,,გენდერი’’ და ,,გენდერული მიკუთვნება’’[39], რაც იმას ნიშნავს, რომ დასაშვები იქნება, მაგალითად, ისეთი სატელევიზიო პროგრამის ეთერში გაშვება, რომელიც ახდენს სიძულვილის წაქეზებას გენდერის ან გენდერული მიკუთვნების ნიშნით.
,,მაუწყებლობის შესახებ’’ კანონის არსებული რედაქციით, საზოგადოებრივი მაუწყებელი ვალდებულია, პროგრამებში ასახოს საზოგადოებაში არსებული ეთნიკური, კულტურული, ენობრივი, რელიგიური, ასაკობრივი და გენდერული მრავალფეროვნება[40]. კანონპროექტის თანახმად, მოცემული დებულებიდან ამოღებულია სიტყვა ,,გენდერული’’[41] - საზოგადოებრივ მაუწყებელს აღარ ექნება ვალდებულება, პროგრამებში ასახოს საზოგადოებაში არსებული გენდერული მრავალფეროვნება.
ქვეყანაში ავტორიტარული მმართველობის გამყარების, სახელმწიფო ინსტიტუტების ჩამოშლისა და ადამიანის უფლებათა მასობრივი დარღვევების ფონზე, განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს ხელისუფლების კონტროლს მიღმა არსებული თავისუფალი სივრცეების არსებობას. ასეთი სივრცის ერთ-ერთი მაგალითი საქართველოში კრიტიკული მედია საშუალებებია, რომლებსაც, მიუხედავად არაერთი დაბრკოლებისა, სააშკარაოზე გამოაქვთ ხელისუფლების მიერ ჩადენილი დანაშაულები, მასშტაბური რეპრესიები და ადამიანის უფლებათა მძიმე დარღვევები. მმართველი პარტიის მიერ მედია საშუალებების წინააღმდეგ მიმართული ინიციატივები - ,,მაუწყებლობის შესახებ’’ საქართველოს კანონში ინიცირებული უკიდურესად პრობლემური შინაარსის ცვლილებები, მედია საშუალებების უფლებების შემზღუდველი რეგულაციები და მათზე კონტროლის გამკაცრება კომუნიკაციების კომისიის მეშვეობით მიუთითებს იმაზე, რომ ხელისუფლება ცდილობს კრიტიკულ მედია საშუალებებზე ზეწოლის გაძლიერებას და ქვეყანაში ჯერ კიდევ შენარჩუნებული თავისუფალი სივრცეების მაქსიმალურად ჩახშობას, მისი ავტორიტარული ძალაუფლების კიდევ უფრო გასამყარებლად.
[1] კანონპროექტი „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე, 24.02.2025:
https://info.parliament.ge/file/1/BillReviewContent/381095.
[2] კანონპროექტი „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე, 24.02.2025:
https://info.parliament.ge/file/1/BillReviewContent/381173.
[3] კანონპროექტი „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე, 24.02.2025:
https://info.parliament.ge/file/1/BillReviewContent/381110.
[4] კანონპროექტი „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე, 24.02.2025:
https://info.parliament.ge/file/1/BillReviewContent/381095.
[5] საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის დადგენილება №2 ,,მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის’’ დამტკიცების თაობაზე, 2009 წლის 12 მარტი.
[6] საქართველოს კანონი მაუწყებლობის შესახებ, მუხლი 591, პუნქტი 1.
[7] საქართველოს კანონი მაუწყებლობის შესახებ, მუხლი 14.
[8] კანონპროექტი „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე, მუხლი 1, პუნქტი 1 და პუნქტი 8:
https://info.parliament.ge/file/1/BillReviewContent/381095.
[9] კანონპროექტი „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე, მუხლი 1, პუნქტი 1:
https://info.parliament.ge/file/1/BillReviewContent/381095.
[10] საქართველოს კანონი მაუწყებლობის შესახებ, მუხლები 71-74.
[11] ,,საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველო’’ - ანგარიში ,,დემოკრატიის მდგომარეობა 2020-2024 წლებში: კორუფცია, სასამართლო, პარლამენტი და მედია’’, 22.10.2024:
[12] იქვე.
[13] European Parliament resolution on the further deterioration of the political situation in Georgia, Paragraph 8, 12.2.2025:
https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/RC-10-2025-0106_EN.html.
[14] 1st Council of Europe Conference of Ministers responsible for Media and New Communication Services - Resolution “Towards a New Notion of Media’’, 29 May 2009, Paragraph 6:
[15] იქვე.
[16] კანონპროექტი „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე, მუხლი 1, პუნქტი 3:
https://info.parliament.ge/file/1/BillReviewContent/381095.
[17] Act CIV of 2010 on the Freedom of the Press and the Fundamental Rules of Media Content, TITLE VI, Article 13:
https://nmhh.hu/dokumentum/162262/smtv_110803_en_final.pdf.
[18] EUROPEAN COMMISSION FOR DEMOCRACY THROUGH LAW (VENICE COMMISSION) OPINION ON MEDIA LEGISLATION (ACT CLXXXV ON MEDIA SERVICES AND ON THE MASS MEDIA, ACT CIV ON THE FREEDOM OF THE PRESS, AND THE LEGISLATION ON TAXATION OF ADVERTISMENT REVENUES OF MASS MEDIA) OF HUNGARY, 22 June 2015, Paragraph 50:
https://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-AD(2015)015-e.
[19] CASE OF ATV ZRT v. HUNGARY, Paragraph 32.
[20] CASE OF ATV ZRT v. HUNGARY.
[21] CASE OF ATV ZRT v. HUNGARY, Paragraph 15.
Act CLXXXV of 2010 on Media Services and on the Mass Media, Section 12, Paragraph 3:
https://nmhh.hu/dokumentum/106487/act_clxxx_on_media_services_and_mass_media.pdf.
[22] კანონპროექტი „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე, მუხლი 1, პუნქტი 3, ქვეპუნქტი 5:
https://info.parliament.ge/file/1/BillReviewContent/381095.
[23] CASE OF ATV ZRT v. HUNGARY, Paragraph 43.
[24] CASE OF ATV ZRT v. HUNGARY, Paragraphs 51-52.
[25] CASE OF ATV ZRT v. HUNGARY, Paragraph 50.
[26] „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე კანონპროექტის განმარტებითი ბარათი:
https://info.parliament.ge/file/1/BillReviewContent/381096.
[27] The Ofcom Broadcasting Code, Section Five:
https://www.ofcom.org.uk/tv-radio-and-on-demand/broadcast-standards/broadcast-code.
[28] The Ofcom Broadcasting Code, Section Five, Paragraph 5.12:
https://www.ofcom.org.uk/tv-radio-and-on-demand/broadcast-standards/broadcast-code.
[29] The Ofcom Broadcasting Code, Section Five, Paragraph 5.7:
https://www.ofcom.org.uk/tv-radio-and-on-demand/broadcast-standards/broadcast-code.
[30] კანონპროექტი „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე, მუხლი 1, პუნქტი 3, ქვეპუნქტი 4:
https://info.parliament.ge/file/1/BillReviewContent/381095.
[31] კანონპროექტი „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე, მუხლი 1, პუნქტი 3, ქვეპუნქტი 6:
https://info.parliament.ge/file/1/BillReviewContent/381095.
[32] კანონპროექტი „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე, მუხლი 1, პუნქტი 3, ქვეპუნქტი 5:
https://info.parliament.ge/file/1/BillReviewContent/381095.
[33] კანონპროექტი „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე, მუხლი 1, პუნქტი 3, ქვეპუნქტი 9:
https://info.parliament.ge/file/1/BillReviewContent/381095.
[34] კანონპროექტი „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე, მუხლი 1, პუნქტი 2:
https://info.parliament.ge/file/1/BillReviewContent/381173.
[35] იქვე.
[36] „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე კანონპროექტის განმარტებითი ბარათი:
https://info.parliament.ge/file/1/BillReviewContent/381174.
[37] ნეტგაზეთი - ,,“ოცნების” ახალი კანონპროექტი, როგორც „საკონტროლო გასროლა“ მაუწყებლების წინაღმდეგ’’, 26.02.2025:
https://netgazeti.ge/life/765384/.
[38] „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონი, მუხლი 552, პუნქტი 1.
[39] კანონპროექტი „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე, მუხლი 1, პუნქტი 3:
https://info.parliament.ge/file/1/BillReviewContent/381110.
[40] „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონი, მუხლი 16, პუნქტი 1, ქვეპუნქტი ,,თ’’.
[41] კანონპროექტი „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე, მუხლი 1, პუნქტი 1:
ინსტრუქცია