ფოტოების ავტორი: ჰურიე აბაშიძე
ბოშები აჭარაში მე-19 და მე-20 საუკუნის პერიოდიდან ცხოვრობენ, თუმცა მათი დიდი ნაწილი ყირიმიდან მეოცე საუკუნის 30-იანი წლებიდან გადმოსახლდა. ისინი დღეს კომპაქტურად სახლობენ ქობულეთში, ფოთში, ბათუმსა და ოზურგეთში.
ბოშათა თემი ამ ქალაქებში არაერთი გამოწვევის წინაშე დგას. მაგალითად:
- მნიშვნელოვანია, რომ ბოლო წლებში მათ დიდ ნაწილს მოუგვარდა პირადობის დამადასტურებელ დოკუმენტაციასთან დაკავშირებული პრობლემები, თუმცა კვლავ რჩებიან ადამიანები, ვისაც დაბადების მოწმობების აღებასთან დაკავშირებული პრობლემები აქვთ და ამის გამო განათლების მიღების უფლება ეზღუდებათ;
- ბოშების დიდ ნაწილს არ გააჩნია საკუთრება და ქირით ცხოვრობს, რაც მათ ოჯახებს მძიმე სოციალურ ტვირთად აწვება. ადგილობრივი თემი სოციალური საცხოვრისის საჭიროებაზე საუბრობს;
- ბოშების დიდი ნაწილი სრულ საშუალო განათლებას არ იღებს და მეტწილად პროფესიული განათლების მიღებით შემოიფარგლებიან, რის გამოც მათთვის სოციალური განვითარებისა და მობილობის შესაძლებლობები შეზღუდულია. მაგალითად, ქობულეთის ბოშა მამაკაცები ძირითადად დასუფთავების სამსახურში არიან დასაქმებულნი, სადაც მათ მძიმე პირობებში უწევთ მუშაობა, ქალები კი ძირითადად ვაჭრობაში არიან ჩართულები.
- ადგილობრივი თემის ლიდერები საუბრობენ მათ თემის წევრების მიმართ გავრცელებულ სტერეოტიპებზე და დისკრიმინაციულ გამოცდილებაზე დასაქმების ადგილებში და სხვა სოციალურ ურთიერთობებში.
აჭარაში მცხოვრებ ბოშათა თემს საკუთარი ენა და საინტერესო კულტურული ტრადიციები აქვს, რომელიც ასევე დაცვას და განვითარებას საჭიროებს. სამწუხაროდ, ამ მიმართულებით სახელმწიფოს ძალისხმევა სუსტია.
განსაკუთრებით უნდა გაესვას ხაზი ქობულეთის მეხუთე საჯარო სკოლის და მისი დირექტორის, ნარგიზ ჯინჭარაძის ღვაწლს ბოშათა თემის ინტეგრაციის პროცესში ამ რეგიონში. ამ სკოლაში ყოველწლიურად 70-მდე ბოშა ბავშვი იღებს განათლებას, მაშინ როდესაც დაახლოებით 10 წლის წინ ეს რიცხვი უკიდურესად დაბალი იყო. ბოშები ასევე არიან დასაქმებულები სკოლაში და ფეხბურთს და ცეკვას ასწავლიან.