სოციალური სამართლიანობის ცენტრი ეხმაურება გურამ ფალავანდიშვილის მხრიდან 2021 წლის 16 მაისს თბილისის „დედაენის პარკში“ ქვიარ აქტივისტების მიერ დადგმული სახელოვნებო ინსტალაციის „Welcome to the closet”-ის დაზიანების ფაქტს და მოუწოდებს სამართალდამცავ უწყებებს, დროული და ეფექტური რეაგირებისკენ და სიძულვილით მოტივირებული მართლსაწინააღმდეგო ქმედებებისა და დანაშაულების აღსაკვეთად პრევენციული ნაბიჯების გადადგმისკენ.

2021 წლის 16 მაისს, „დედაენის პარკში“ ქვიარ აქტივისტებმა ჰომოფობიისა და ტრანსფობიის წინააღმდეგ საერთაშორისო დღისა და კვირეულის აღსანიშნავად სახელოვნებო ინსტალაცია განათავსეს. ულტრაკონსერვატიული და ძალადობრივი ჯგუფის წარმომადგენელი გურამ ფალავანდიშვილი მალევე გამოჩნდა ადგილზე, იგი აგრესიულად იყო განწყობილი და მუქარისა და შეურაცხყოფის შემცველი ენით მიმართავდა იქ მყოფ ქვიარ აქტივისტებს, მან ასევე ძალადობრივად დააზიანა სახელოვნებო ინსტალაცია[1], თუმცა, მიუხედავად, ქვიარ აქტივისტებისა და ინსტალაციის ავტორების არაერთი მოთხოვნისა, ადგილზე მოსული პოლიციის  მხრიდან აღნიშნულ ფაქტზე ეფექტიანი რეაგირება არ მომხდარა, გურამ ფალავანდიშვილი მხოლოდ განარიდეს  ადგილს, მაგრამ არ დაუკავებიათ.

საქართველოში ლგბტქ პირთა  ნებისმიერი საჯარო შეკრების, აქტივობისა თუ გამოხატვის უფლებით სარგებლობა კვლავ არსებით პრობლემას წარმოადგენს, რაც საზოგადოებაში ცალკეული ჯგუფების მხრიდან საჯარო სივრცის პრივატიზების მცდელობას უკავშირდება. 2012 და 2013 წლიდან დღემდე არსებულმა ნეგატიურმა გამოცდილებამ შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლების დაცვის შესახებ საჯარო სივრცეში ძალადობის პროვოცირებას შეუწყო ხელი, რაც ასევე გამოიხატა სახელმწიფოს მარცხში, უზრუნველეყო როგორც ადამიანის ფუნდამენტური უფლება გამოხატვასა და შეკრებაზე, ასევე დაესაჯა ის ადამიანები, რომლებმაც აღნიშნული უფლება ხელყვეს.[2] შედეგად, 17 მაისი (IDAHOT), როგორც ჰომოფობიის, ტრანსფობიის და ბიფობიის წინააღმდეგ ბრძოლის საერთაშორისო დღე, წლიდან წლამდე ინსტიტუციური და საზოგადოებაში არსებული ჰომოფობიური განწყობების მანიფესტირების დღედ იქცა.

ამასთან აღსანიშნია, რომ მიუხედავად ამ ჯგუფების მხრიდან ძალადობისკენ საჯარო მოწოდებების არაერთი შემთხვევისა, სამართალდამცავი უწყებების მხრიდან ამ ქმედებებს შესაბამისი და ადეკვატური რეაგირება არ მოჰყოლია. მაგალითისთვის, 2019 წლის ივნისში “თბი­ლი­სი პრაი­დის კვი­რეუ­ლის” ფარგლებში „ღირსების მარშის“ ჩატარებასთან დაკავშირებით, ულტრაკონსერვატიული და ძალადობრივი ჯგუფის და ახლა უკვე პოლიტიკური პარტიის „ერი“ ლიდერის - ლევან ვასაძის მხრიდან ამ შეკრების საწინააღმდეგოდ არაერთი საჯარო ძალადობრივი მოწოდება (ძალადობისკენ საჯაროდ მოწოდება)[3] ისმოდა, კერძოდ მათ, „სა­ხალ­ხო ლე­გიო­ნების“ შექ­მნა და ქუ­ჩებ­ში პატ­რუ­ლი­რე­ბა დაა­ანონ­სეს, თუმცა მიუხედავად იმისა, რომ შსს-მ აღნიშნულ ფაქტზე, ფორმალურად გა­მო­ძიე­ბა დაიწ­ყო[4], მას დღემდე შედეგი არ მოჰყოლია[5], მეტიც ლევან ვასაძეს შესაძლებლობა მიეცა პოლიტიკური პარტია დაეფუძნებინა[6], რომლის საშუალებით ის ახლა ახალი პლატფორმით ავრცელებს სიძულვილს და ქვიარ ჯგუფების დეჰუმანიზებისკენ არის მიმართული.[7]

ასევე უნდა აღინიშნოს, 2019 წლის 8 ნოემ­ბერს ქ. თბილისში ფილ­მის „და ჩვენ ვი­ცეკ­ვეთ“[8] პრემიერისას განვითარებული მოვლენები. კი­ნო­თეატ­რთან შეკრებილი ძალადობრივი ჯგუფე­ბი ღიად დაუ­პი­რის­პირ­დნენ რო­გორც ფილ­მის სა­ნა­ხა­ვად მი­სულ მაყურებელს, ისე პო­ლი­ციის თა­ნამ­შრომ­ლებს. ად­გილ­ზე და­ფიქ­სირ­და 27 ადმინისტრაციული სამარ­თალ­დარ­ღვე­ვა, რომელზეც დაიწყო გამოძიება, კერძოდ, პო­ლი­ციე­ლებ­ზე განხორციელებული თავდასხმისა და პო­ლი­ციის მან­ქა­ნის და­ზია­ნე­ბასთა დაკავშირებით, თუმცა, ნეგატიურად უნ­და შე­ფას­დეს სახელწმიფოს უყურად­ღე­ბო­ბა ფილ­მის პრე­მიე­რამ­დე ძალდობრივი ჯგუ­ფე­ბის ლი­დე­რე­ბის განცხადებების მი­მართ, რომ­ლე­ბიც საჯარო მუქარას ახორციელებდნენ და მხარ­დამჭე­რებს კი­ნოჩ­ვე­ნე­ბის ჩაშ­ლის­კენ მოუწოდებდნენ.[9]

აღნიშნული ქმედებები მიუთითებს ულტრაკონსერვატიული და ძალადობრივი ჯგუფების მობილიზების პრაქტიკასა და მათ მიერ ჰომოფობიური და ტრანსფობიური განწყობების კულტივირებას საზოგადოებაში, რომელსაც სახელმწიფო ვერ უპირისპირდება ეფექტიანი პრევენციული თუ სადამსჯელო მექანიზმებით. ამან კი ხელი შეუწყო დაუსჯელობის კულტურის გაძლიერებას. ეს პროცესი ნაწილია ბოლო წლების განმავლობაში, მსოფლიოში გაჩენილი ანტი-გენდერული და ულტრამემარჯვენე, ძალადობრივი განწყობებისა, რომელთა აგრესიულ რიტორიკაში ხვდება, როგორც რელიგიური, ეთნიკური და პოლიტიკური ჯგუფები, ისე გენდერთან და სექსუალობასთან დაკავშირებული საკითხები. აღნიშნული ჯგუფები ზოგიერთ ჯგუფთა უპირატესობას აღიარებენ და ეწინააღმდეგებიან ყველა იმ ნაბიჯს, რომელიც უმცირესობათა და სხვა ჯგუფთა ინტეგრაციასა და სოლიდარობას ემსახურება კონკრეტულ ქვეყნებში. ეს რამდენიმე მნიშვნელოვან საფრთხეს წარმოშობს, მათ შორის, ძალადობრივი ექსტრემიზმის აღზევებას და მის გავრცელებას ეროვნულ და სამთავრობო დონეებზე, რომელიც დემოკრატიისა და მშვიდობიანი თანაცხოვრების შესაძლებლობებს ამცირებს.

ამგვარი ძალადობრივი ჯგუფებისა და მათ მიერ პროვოცირებული ძალადობის პრევენცია ადამიანის უფლებების დაცვისა და დემოკრატიის შენარჩუნების მნიშვნელოვანი ფუნდამენტია. ის ცდება უსაფრთხოების მიზნის მკაცრ ჩარჩოებს და უკავშირდება განვითარებასთან დაკავშირებული მიზეზების ანალიზს და ლოკალურად შესაბამის გამოსავლებს. განვითარების პროგრამებსა და მშვიდობის მშენებლობაში არსებული საერთაშორისო გამოცდილებები ცხადყოფს ინკლუზიისა და ტოლერანტობის გაჩენას თემებში შეუძლია ხელი შეუწყოს უკეთეს მმართველობას, მრავალფეროვნებასა და ისეთი საზოგადოებას, რომელიც ნაკლებად მოწყვლადია და მეტი იმუნურობა აქვს ძალადობრივი ექსტრემიზმის მიმართ.[10] მრავალფეროვნების მიღება, ტოლერანტობისა და ინტერ-კულტურული დიალოგების ხელშეწყობა ასევე წარმოადგენს 2030 წლის მდგრადი განვითარების მიზანს (SDG 16), რომელიც მიზნად ისახავს მეტად მშვიდობიანი, სამართლიანი და ინკლუზიური საზოგადოების მშენებლობას.

ულტრაკონსერვატიული ძალადობრივი ჯგუფების შექმნისა და გაძლიერების ხელშემწყობი გარემოებები კომპლექსურია და ხშირად, ურთიერთგადაკვეთილიც, ის თანაბრად ეხება პოლიტიკურ, ეკონომიკურ, ისტორიულ, იდეოლოგიურ და რელიგიურ საკითხებს და, შესაბამისად, ის გავლენას ახდენს თემზე, ჯგუფებსა და ინდივიდებზე, როგორც ლოკალურად ისე ეროვნულ და გლობალურ დონეებზე.[11] შესაბამისად, სულ უფრო მნიშვნელოვანი ხდება ძალადობრივი და დევიანტური ქცევების პრევენცია, რომელიც გარდა საპოლიციო ზომებისა, ინტერდისციპლინარულ ანალიზს უნდა დაეფუძნოს, რომელიც გარდა შედეგებისა, მისი წარმოქმნის მიზეზებზე და რისკებზე/ფაზებზე გაამახვილებს მის ყურადღებას ეფექტური, დროული და ადრეული ინტერვენციის დაგეგმვისთვის.

შესაბამისად, პრობლების გადაწყვეტის მდგრადი გზები საჭიროებს ინკლუზიური განვითარების მიდგომას ტოლერანტობის, პოლიტიკურ და ეკონომიკურ გაძლიერებას და უთანასწორობის შემცირებას მრავალმხრივი და ურთიერთდაკავშირებული სტრატეგიებით, კერძოდ:

1. კანონის უზენაესობის დაცვა და ადამიანის უფლებების მიდგომის გამოყენება;  
2. სოციო-ეკონომიკური ალტერნატივების შეთავაზება, განსაკუთრებით რისკ ჯგუფებისთვის. 3. მონაწილეობითი გადაწყვეტილების მიღების პროცესის ხელშეწყობა და ეროვნულ და ლოკალურ დონეებზე სამოქალაქო სივრცეების გაფართოება;
3. ადგილობრივი თვითმმართველობების შესაძლებლობების გაზრდა სერვისის მისაწვდომობისა და უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად;
4. სანდო მედიაციის ჯგუფების შექმნა და მხარდაჭერა გაუცხოებულ ჯგუფებთან დიალოგისა და მათი რეინტეგრაციისთვის;
5. გენდერული თანასწორობისა და ქალთა გაძლიერების უზრუნველყოფა;
6. ახალგაზრდების როლის გამოკვეთა და ჩართვა სოციალური ერთობის ხელშესაწყობად;
7. რელიგიაზე დაფუძნებულ ორგანიზაციებთან და მათ რელიგიურ ლიდერებთან თანამშრომლობა, რათა არ მოხდეს რელიგიის ძალადობრივი ექსტრემიზმის მიერ საზიანო გამოყენება;
8. მედიასთან მუშაობა და ადამიანის უფლებებისა და ტოლერანტობის მხარდაჭერა;
9. სკოლასა და უნივერსიტეტებში ადამიანის უფლებების პატივისცემის, მრავალფეროვნებისა და გლობალური მოქალაქეობის იდეების სწავლება და გავრცელება.

ამრიგად, მოვუწოდებთ შესაბამის სახელმწიფო უწყებებს:

• მთავარობას სრული პასუხისმგებლობით მოეკიდოს გურამ ფალავანდიშვილის, ლევან ვასაძისა და მათთან დაკავშირებული პოლიტიკური და კლერიკალური ჯგუფების საქმიანობას, მათ ძალადობრივ გეგმებსა და ქმედებებზე სათანადო სამართლებრივი რეაგირება მოახდინონ. ამ კუთხით, არსებითია, რომ მათ ძალადობრივ ქმედებებსა და ძალადობის საჯაროდ მოწოდებაზე მოხდეს რეალური და ეფექტიანი რეაგირება და საზოგადოებამ დროულად მიიღოს ინფორმაცია გამოძიების კონკრეტული შედეგების შესახებ;

• მთავრობას და პოლიტიკურ ისტებლიშმენტს გაიაზროს ანტიდემოკრატიული პოლიტიკური მოძრაობების აღზევების სოციალური, ეკონომიკური და პოლიტიკური მიზეზები და სისტემური დემოკრატიული და სოციალური პოლიტიკით უპასუხოს მას;
• აღმასრულებელ და საკანონმდებლო ხელისუფლებას სათანადოდ გაიაზროს ჰომოფობიის მძიმე პოლიტიკური და სოციალური ეფექტი და შეიმუშაოს თანმიმდევრული და სისტემური პოლიტიკა ჰომო/ბი/ტრანსფობიის აღმოსაფხვრელად.

გაზიარება