სოციალური სამართლიანობის ცენტრი ეხმაურება, ვოლტის კურიერების პროტესტს და მიაჩნია, რომ ბოლოდროინდელი მოვლენები, რომლებიც  „პლატფორმულ“ ეკონომიკაში დასაქმებისთვის დამახასიათებელ ფუნდამენტურ უსამართლობებს ააშკარავებს, უნდა გახდეს ბიძგი სახელმწიფოსთვის, განიხილოს  ამ სექტორში დასაქმებული მშრომელების შრომითი და სოციალური გარანტიებით აღჭურვის გზები და გადადგას კონკრეტული ნაბიჯები ამ მიმართულებით.

საზოგადოებას შევახსენებთ, რომ ვოლტის კურიერებმა 5 თებერვალს გამართულ აქციაზე  შრომითი ანაზღაურების ზრდა და აპლიკაციაში არსებული ხარვეზების გამოსწორება მოითხოვეს. მათი თქმით, კომპანიაში არსებული სატარიფო პოლიტიკით განსაზღვრული ანაზღაურება არ შეესაბამება იმ მძიმე და სიცოცხლისთვის საშიშ შრომას, რომელსაც კურიერები სწევენ. კურიერების პროტესტი ამ დრომდე გრძელდება და მათ დისკრიმინაციის დადგენის მოთხოვნის სახალხო დამცველსაც მიმართეს. კურიერების თქმით, პროტესტის გამოხატვის შემდეგ, კომპანიისგან მიიღეს შეტყობინება ურთიერთობის შესაძლო შეწყვეტის შესახებ, რაც მათ მუქარად და გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის მცდელობად აღიქვეს.

საზოგადოებისთვის განვმარტავთ, რომ ვოლტი, და საქართველოში მოქმედი სხვა მიტანის სერვისის კომპანიებიც, კურიერებს დასაქმებულებად არ მიიჩნევენ და მათთან, როგორც „დამოუკიდებელ კონტრაქტორებთან“, საპარტნიორო მომსახურების ხელშეკრულებებს აფორმებენ. ეს პრაქტიკაში ნიშნავს იმას, რომ კომპანიის პერსპექტივიდან, კურიერები არ ითვლებიან მშრომელებად და მათზე არ ვრცელდება საქართველოს შრომის კოდექსით და, ზოგადად, კანონმდებლობით გათვალისწინებული გარანტიები.

ამასთანავე, მიუხედავად კომპანიების მცდელობისა, შენიღბონ შრომითი ურთიერთობა, საერთაშორისო გამოცდილების კვალდაკვალ, საქართველოშიც აღიარებულ იქნა, რომ ამ შემთხვევაში, რეალურად საქმე გვაქვს შრომით და არა მომსახურების ხელშეკრულებასთან. უფრო ზუსტად, შრომის ინსპექციამ[1] და საქართველოს სახალხო დამცველმა[2], მხედველობაში მიიღეს რა, ფაქტობრივად არსებული გარემოებები (ნაცვლად ხელშეკრულების ფორმალური ასპექტებისა),  დაადგინეს, რომ კურიერები რეალურად დასაქმებულები არიან და არა დამოუკიდებელი კონტრაქტორები; კურიერებსა და კომპანიას შორის არსებულ სამართლებრივ ურთიერთობაში სუბორდინაციის, კონტროლის, ზედამხედველობის და სამუშაოს პირობების დადგენის ელემენტები, მას შრომით ურთიერთობად აქცევს.  მიუხედავად ამისა, ამ სექტორში დასაქმებულები რჩებიან სოციალური დაცვის სისტემებს მიღმა და მათზე არ ვრცელდება შრომითი კანონმდებლობით განსაზღვრული ისეთი გარანტიები როგორიცაა ანაზღაურებადი შვებულება, შვებულება ავადმყოფობის გამო და სხვა.

აღსანიშნავია, რომ ბოლო პერიოდში ე.წ „გიგ“/პლატფორმული ეკონომიკის ზომის მნიშვნელოვნად ზრდამ[3], ამ სექტორში დასაქმებულების შრომითი პირობები ახალ გამოწვევად აქცია. მოქნილი გრაფიკისა და შრომის ბაზარზე შედარებით კონკურენტული ანაზღაურების გამო, პლატფორმულ ეკონომიკაში დასაქმება ბევრისთვის მისაღები აღმოჩნდა, თუმცა, როგორც, ბოლო მოვლენები აჩვენებს კურიერების უმძიმესი შრომა, რეალურად სათანადოდ არ კომპენსირდება, მათ შორის, იმის გამო, რომ მათ რუტინულად უწევთ აუნაზღაურებელი დავალებების შესრულება (მაგალითად, ლოდინის დრო, შეკვეთის გაუქმებისას გაწეული სამუშაო), რაც ამ სექტორში ნორმალიზებულ პრაქტიკად იქცა.

საგულისხმოა, რომ „გიგ“ ეკონომიკის უპირატესობად, ხშირად, ავტონომიურობას და მოქნილი გრაფიკს ასახელებენ, თუმცა ალგორითმზე დაფუძნებული სისტემა სინამდვილეში მნიშვნელოვნად ზღუდავს მშრომელების ავტონომიურობას.[4] პლატფორმული კომპანიების მიერ გამოყენებული ალგორითმები იყენებს მონაცემებს, რომლებზეც მშრომელებს არ აქვთ არც წვდომა და არც კონტროლი. კურიერების რეიტინგი, შეფასების სისტემა და პლატფორმიდან „დაბლოკვის“ შესახებ გადაწყვეტილებები ალგორითმების მიერ დამუშავებულ მონაცემებს ეფუძნება, რომლის სადავოდ გახდის შესაძლებლობა კურიერს არ აქვს.[5] 

ამასთან, გასათვალისწინებელია ის გარემოებაც, რომ ტარიფს კომპანია ცალმხრივად, კურიერებთან კონსულტაციის გარეშე ადგენს და აღნიშნულ გადაწყვეტილებაზე კურიერებს გავლენის მოხდენა არ შეუძლიათ.[6] მიგვაჩნია, რომ კომპანიის მხრიდან ტარიფის კურიერებთან შეთანხმების გარეშე, ცალმხრივად დადგენის და ცვლილების პრაქტიკა  კურიერებს სრულად კომპანიაზე დამოკიდებულს ხდის; სწორედ ამიტომ მნიშვნელოვანია, სატარიფო პოლიტიკა იყოს გამჭვირვალე და სამართლიანი და კურიერებს ჰქონდეთ ინფორმაცია თითოეული „საფასო ელემენტის“ შესახებ, ხოლო საბოლოო ტარიფი იყოს განჭვრეტადი და ექვემდებარებოდეს გადამოწმებას.

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, მოვუწოდებთ:

• საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრს - საქართველოს შრომის კოდექსის შესაბამისად, მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესის გათვალისწინებით, განიხილოს მედიატორის დანიშვნის საკითხი შრომითი დავის გადასაწყვეტად;
• საქართველოს შრომის ინსპექციის სამსახურს - შეამოწმოს კომპანია „ვოლტის“ დასაქმებულების მდგომარეობა და საკუთარი მანდატის შესაბამისად, დაიწყოს მუშაობა საკანონმდებლო წინადადებებზე პლატფორმულ ეკონომიკაში დასაქმებულ მშრომელების უფლებების სისტემური გაუმჯობესებისთვის;
• კომპანია "ვოლტს" - საგულდაგულოდ განიხილოს კურიერების მოთხოვნები და გადადგას ნაბიჯები სამართლიანი და გამჭვირვალე ანაზღაურების სისტემის დასანერგად და კურიერების სამუშაო პირობების, მათ შორის, შრომის უსაფრთხოების, გასაუმჯობესებლად.

გაზიარება