საქართველოში დღესდღეობით მრავალი ადამიანის შრომის ანაზღაურება იმდენად დაბალია, რომ მათ ფიზიკურ საბაზისო საჭიროებებსაც კი ვერ აკმაყოფილებს. არსებული მდგომარეობა ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა საერთაშორისო სამართალს, რომლის თანახმად, ყველა დასაქმებული პირი უნდა იღებდეს ღირსეულ ანაზღაურებას მის მიერ გაწეული შრომის სანაცვლოდ. ღირსეული ანაზღაურება გულისხმობს საკმარისი ოდენობის ანაზღაურებას დასაქმებული პირისა და მისი ოჯახის ღირსეული ცხოვრების საჭიროებების უზრუნველსაყოფად. მინიმალური ხელფასი არის არსებითი საშუალება იმისათვის, რომ ღირსეული ანაზღაურება გარანტირებული იყოს პრაქტიკაში ყველა მუშაკისთვის. მინიმალური ხელფასი სახელმწიფოს მიერ კონტროლირებული შრომის ანაზღაურების მინიმალური ზღვარია, რომელიც ღირსეული ცხოვრების საჭიროებებთან შესაბამისობაში უნდა დადგინდეს. საქართველოში ამჟამად არსებული მინიმალური ხელფასი უკიდურესად დაბალია და სრულიად შეუსაბამო ღირსეული ცხოვრების მოთხოვნილებებთან.  

ადამიანის უფლებათა საერთაშორისო სამართალში ღირსეულ არსებობასთან დაკავშირებული შრომის ანაზღაურების ცნება დიდი ხნის განმავლობაში მხოლოდ დეკლარაციული ხასიათით შემოიფარგლებოდა და არ ითარგმნებოდა უფლების სამართლებრივი დაცვის კონკრეტულ საერთაშორისო მექანიზმებში. ეს ცნება პირველად 1948 წელს მიღებულ ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაციაში იქნა ნახსენები (UDHR). UDHR განამტკიცებდა ყველა დასაქმებული პირის უფლებას, მიეღო სამართლიანი ანაზღაურება, რომელიც უზრუნველყოფდა ღირსეულ ადამიანურ არსებობას როგორც მისთვის, ასევე მისი ოჯახისთვის. ამის შემდეგ რამდენიმე ათწლეული გავიდა, სანამ ღირსეული ანაზღაურების ცნება გამოჩნდებოდა იურიდიულად მავალდებულებელ ადამიანის უფლებათა საერთაშორისო შეთანხმებებში[1] და განვითარდებოდა სახელმძღვანელო სტანდარტები მის პრაქტიკულ განხორციელებასთან დაკავშირებით.

წინამდებარე კვლევის მიზანს წარმოადგენს მინიმალური ხელფასის, როგორც ადამიანის უფლების შინაარსის გამორკვევა და საქართველოში ხედვის ჩამოყალიბების ხელშეწყობა მინიმალური ხელფასის დეფინიციისა და მინიმალური ხელფასის სისტემის განვითარებისათვის. ამ მიზანს ემსახურება კვლევის შემდეგი ამოცანები:

1. ადამიანის უფლებათა ძირითადი საერთაშორისო მექანიზმების სტანდარტების გაანალიზების საფუძველზე მინიმალური ხელფასის, როგორც ადამიანის უფლების შინაარსის გამორკვევა, მათ შორის, ამ სტანდარტებს შორის არსებული საერთო მახასიათებლების, მსგავსებებისა და განსხვავებების გამოკვეთის გზით;
2. ძირითადი თეორიული საფუძვლების გაანალიზება, რომელთა დაყრდნობით შესაძლოა განხორციელდეს მინიმალური ხელფასის უფლების განსჯადობა საერთაშორისო მექანიზმების მიერ;
3. მინიმალურ ხელფასთან დაკავშირებით საქართველოში არსებული პოლიტიკის, კანონმდებლობისა და პრაქტიკული მდგომარეობის გაანალიზება ადამიანის უფლებათა საერთაშორისო სტანდარტების ჭრილში;
4. სამომავლო გზების დასახვა საქართველოში მინიმალური ხელფასის დეფინიციისა და მინიმალური ხელფასის სისტემის განვითარების ხელშესაწყობად.

ზემოაღნიშნული მიზნისა და ამოცანების შესაბამისად, სამაგიდე კვლევის ფარგლებში, სამართლებრივი კვლევის სამი ძირითადი მეთოდის გამოყენების გზით -სისტემური ანალიზი, შედარებითი სამართლებრივი ანალიზი და სამართლის ნორმების კონკრეტული შემთხვევისადმი მისადაგება - დამუშავდა შემდეგი  წყაროები და ინფორმაცია, inter alia:

• ადამიანის უფლებათა საერთაშორისო სამართლის ე.წ. მყარი და რბილი ნორმები, მათ შორის, გაეროს საერთაშორისო პაქტი ეკონომიკური, სოციალური და კულტურული უფლებების შესახებ (ICESCR) და ევროპის სოციალური ქარტია (ESC), მათი საზედამხედველო კომიტეტების მიერ შემუშავებული განმარტებები შრომის ღირსეული ანაზღაურებისა და მინიმალური ხელფასის უფლებასთან დაკავშირებით და შეფასებები კონკრეტულ ქვეყნებში ამ მიმართულებით არსებულ მდგომარეობაზე;
• შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციის კონვენციები და რეკომენდაციები;
• ადამიანის უფლებათა საერთაშორისო მექანიზმების განმარტებები სოციალური და ეკონომიკური უფლებების განსჯადობის საკითხებთან დაკავშირებით;
• აკადემიური ლიტერატურა სოციალური და ეკონომიკური უფლებების განსჯადობის თეორიულ საფუძვლებთან დაკავშირებით;
• საქართველოს შრომისა და დასაქმების პოლიტიკის სტრატეგია და სამოქმედო გეგმა და შრომის ანაზღაურებასა და მინიმალურ ხელფასთან დაკავშირებული რელევანტური კანონმდებლობა;
• ადამიანის უფლებათა საერთაშორისო მექანიზმების შეფასებები საქართველოში შრომის ღირსეული ანაზღაურებისა და მინიმალური ხელფასის უფლებასთან დაკავშირებით არსებულ მდგომარეობაზე.

გაზიარება