სოციალური სამართლიანობის ცენტრი: ენერგოპროექტების განხორციელების პროცესში მოსახლეობის მონაწილეობის შეზღუდვა სასამართლოში საჩივრდება

Տե՛ս հայերեն թարգմանությունը ստորև

სოციალური სამართლიანობის ცენტრი აცხადებს მიღებას ჯავახეთის რეგიონში კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის მონაწილეების შესარჩევად.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლა, ჩვენი ხედვით, ნახევრად აკადემიური და პოლიტიკური სივრცეა, რომელიც მიზნად ისახავს სოციალური სამართლიანობის, თანასწორობის და დემოკრატიის საკითხებით დაინტერესებულ ახალგაზრდა აქტივისტებსა და თემის ლიდერებში კრიტიკული ცოდნის გაზიარებას და კოლექტიური მსჯელობისა და საერთო მოქმედების პლატფორმის შექმნას.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლა თეორიული ცოდნის გაზიარების გარდა, წარმოადგენს მისი მონაწილეების ურთიერთგაძლიერების, შეკავშირებისა და საერთო ბრძოლების გადაკვეთების ძიების ხელშემწყობ სივრცეს.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის მონაწილეები შეიძლება გახდნენ ჯავახეთის რეგიონში (ახალქალაქის, ნინოწმინდისა და ახალციხის მუნიციპალიტეტებში) მოქმედი ან ამ რეგიონით დაინტერესებული სამოქალაქო აქტივისტები, თემის ლიდერები და ახალგაზრდები, რომლებიც უკვე მონაწილეობენ, ან აქვთ ინტერესი და მზადყოფნა მონაწილეობა მიიღონ დემოკრატიული, თანასწორი და სოლიდარობის იდეებზე დაფუძნებული საზოგადოების მშენებლობაში.

პლატფორმის ფარგლებში წინასწარ მომზადებული სილაბუსის საფუძველზე ჩატარდება 16 თეორიული ლექცია/დისკუსია სოციალური, პოლიტიკური და ჰუმანიტარული მეცნიერებებიდან, რომელსაც სათანადო აკადემიური გამოცდილების მქონე პირები და აქტივისტები წაიკითხავენ. პლატფორმის მონაწილეების საჭიროებების გათვალისწინებით, ასევე დაიგეგმება სემინარების ციკლი კოლექტიური მობილიზაციის, სოციალური ცვლილებებისთვის ბრძოლის სტრატეგიებსა და ინსტრუმენტებზე (4 სემინარი).

აღსანიშნავია, რომ სოციალური სამართლიანობის ცენტრს უკვე ჰქონდა ამგვარი კრიტიკული პოლიტიკის სკოლების ორგანიზების კარგი გამოცდილება თბილისში, მარნეულში, აჭარასა და პანკისში.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის ფარგლებში დაგეგმილი შეხვედრების ფორმატი:

თეორიული ლექცია/დისკუსია
გასვლითი ვიზიტები რეგიონებში
შერჩეული წიგნის/სტატიის კითხვის წრე
პრაქტიკული სემინარები

სკოლის ფარგლებში დაგეგმილ შეხვედრებთან დაკავშირებული ორგანიზაციული დეტალები:

სკოლის მონაწილეთა მაქსიმალური რაოდენობა: 25
ლექციებისა და სემინარების რაოდენობა: 20
სალექციო დროის ხანგრძლივობა: 8 საათი (თვეში 2 შეხვედრა)
ლექციათა ციკლის ხანგრძლივობა: 6 თვე (ივლისი-დეკემბერი)
ლექციების ჩატარების ძირითადი ადგილი: ნინოწმინდა, თბილისი
კრიტიკული სკოლის მონაწილეები უნდა დაესწრონ სალექციო საათების სულ მცირე 80%-ს.

სოციალური სამართლიანობის ცენტრი სრულად დაფარავს მონაწილეების ტრანსპორტირების ხარჯებს.

შეხვედრებზე უზრუნველყოფილი იქნება სომხურ ენაზე თარგმანიც.

შეხვედრების შინაარსი, გრაფიკი, ხანგრძლივობა და ასევე სხვა ორგანიზაციული დეტალები შეთანხმებული იქნება სკოლის მონაწილეებთან, ადგილობრივი კონტექსტისა და მათი ინტერესების გათვალისწინებით.

მონაწილეთა შერჩევის წესი

პლატფორმაში მონაწილეობის შესაძლებლობა ექნებათ უმაღლესი განათლების მქონე (ან დამამთავრებელი კრუსის) 20 წლიდან 35 წლამდე ასაკის ახალგაზრდებს.

კრიტიკული პოლიტიკის სკოლაში მონაწილეობის სურვილის შემთხვევაში გთხოვთ, მიმდინარე წლის 30 ივნისამდე გამოგვიგზავნოთ თქვენი ავტობიოგრაფია და საკონტაქტო ინფორმაცია.

დოკუმენტაცია გამოგვიგზავნეთ შემდეგ მისამართზე: [email protected]

გთხოვთ, სათაურის ველში მიუთითოთ: "კრიტიკული პოლიტიკის სკოლა ჯავახეთში"

ჯავახეთში კრიტიკული პოლიტიკის სკოლის განხორციელება შესაძლებელი გახდა პროექტის „საქართველოში თანასწორობის, სოლიდარობის და სოციალური მშვიდობის მხარდაჭერის“ ფარგლებში, რომელსაც საქართველოში შვეიცარიის საელჩოს მხარდაჭერით სოციალური სამართლიანობის ცენტრი ახორციელებს.

Սոցիալական արդարության կենտրոնը հայտարարում է Ջավախքի տարածաշրջանում բնակվող երիտասարդների ընդունելիություն «Քննադատական մտածողության դպրոցում»

Քննադատական մտածողության դպրոցը մեր տեսլականով կիսակադեմիական և քաղաքական տարածք է, որի նպատակն է կիսել քննադատական գիտելիքները երիտասարդ ակտիվիստների և համայնքի լիդեռների հետ, ովքեր հետաքրքրված են սոցիալական արդարությամբ, հավասարությամբ և ժողովրդավարությամբ, և ստեղծել կոլեկտիվ դատողությունների և ընդհանուր գործողությունների հարթակ:

Քննադատական մտածողության դպրոցը, բացի տեսական գիտելիքների տարածումից, ներկայացնում է որպես տարածք փոխադարձ հնարավորությունների ընդլայնման, մասնակիցների միջև ընդհանուր պայքարի միջոցով խնդիրների հաղթահարման և համախմբման համար։

Քննադատական մտածողության դպրոցի մասնակից կարող են դառնալ Ջավախքի տարածաշրջանի (Նինոծմինդա, Ախալքալաքի, Ախալցիխեի) երտասարդները, ովքեր հետաքրքրված են քաղաքական աքտիվիզմով, գործող ակտիվիստներ, համայնքի լիդեռները և շրջանում բնակվող երտասարդները, ովքեր ունեն շահագրգռվածություն և պատրաստակամություն՝ կառուցելու ժողովրդավարական, հավասարազոր և համերաշխության վրա հիմնված հասարակություն։

Հիմնվելով հարթակի ներսում նախապես պատրաստված ուսումնական ծրագրի վրա՝ 16 տեսական դասախոսություններ/քննարկումներ կկազմակերպվեն սոցիալական, քաղաքական և հումանիտար գիտություններից՝ համապատասխան ակադեմիական փորձ ունեցող անհատների և ակտիվիստների կողմից: Հաշվի առնելով հարթակի մասնակիցների կարիքները՝ նախատեսվում է նաև սեմինարների շարք կոլեկտիվ մոբիլիզացիայի, սոցիալական փոփոխությունների դեմ պայքարի ռազմավարությունների և գործիքների վերաբերյալ (4 սեմինար):

Հարկ է նշել, որ Սոցիալական արդարության կենտրոնն արդեն ունի նմանատիպ քննադատական քաղաքականության դպրոցներ կազմակերպելու լավ փորձ Թբիլիսիում, Մառնեուլիում, Աջարիայում և Պանկիսիում։

Քննադատական քաղաքականության դպրոցի շրջանակներում նախատեսված հանդիպումների ձևաչափը

Տեսական դասախոսություն/քննարկում
Այցելություններ/հանդիպումներ տարբեր մարզերում
Ընթերցանության գիրք / հոդված ընթերցման շրջանակ
Գործնական սեմինարներ

Դպրոցի կողմից ծրագրված հանդիպումների կազմակերպչական մանրամասներ

Դպրոցի մասնակիցների առավելագույն թիվը՝ 25
Դասախոսությունների և սեմինարների քանակը՝ 20
Դասախոսության տևողությունը՝ 8 ժամ (ամսական 2 հանդիպում)
Դասախոսությունների տևողությունը՝ 6 ամիս (հուլիս-դեկտեմբեր)
Դասախոսությունների հիմնական վայրը՝ Նինոծմինդա, Թբիլիսի
Քննադատական դպրոցի մասնակիցները պետք է մասնակցեն դասախոսության ժամերի առնվազն 80%-ին:

Սոցիալական արդարության կենտրոնն ամբողջությամբ կհոգա մասնակիցների տրանսպորտային ծախսերը։

Հանդիպումների ժամանակ կապահովվի հայերեն լզվի թարգմանությունը։

Հանդիպումների բովանդակությունը, ժամանակացույցը, տևողությունը և կազմակերպչական այլ մանրամասներ կհամաձայնեցվեն դպրոցի մասնակիցների հետ՝ հաշվի առնելով տեղական համատեքստը և նրանց հետաքրքրությունները:

Մասնակիցների ընտրության ձևաչափը

Դպրոցում մասնակցելու հնարավորություն կնձեռվի բարձրագույն կրթություն ունեցող կամ ավարտական կուրսի 20-ից-35 տարեկան ուսանողներին/երտասարդներին։

Եթե ցանկանում եք մասնակցել քննադատական քաղաքականության դպրոցին, խնդրում ենք ուղարկել մեզ ձեր ինքնակենսագրությունը և կոնտակտային տվյալները մինչև հունիսի 30-ը։

Փաստաթղթերն ուղարկել հետևյալ հասցեով; [email protected]

Խնդրում ենք վերնագրի դաշտում նշել «Քննադատական մտածողության դպրոց Ջավախքում»:

Ջավախքում Քննադատական մտածողության դպրոցի իրականացումը հնարավոր է դարձել «Աջակցություն Վրաստանում հավասարության, համերաշխության և սոցիալական խաղաղության» ծրագրի շրջանակներում, որն իրականացվում է Սոցիալական արդարության կենտրոնի կողմից Վրաստանում Շվեյցարիայի դեսպանատան աջակցությամբ ։

სოციალური სამართლიანობის ცენტრი საკონსტიტუციო სასამართლოში ასაჩივრებს იმ ნორმებს, რომლებიც უშვებს კერძო კომპანიისათვის ენერგოპროექტის განხორციელების უფლების მინიჭებას გარემოზე ზემოქმედების შეფასების (გზშ) ჩატარებამდე. სადაო ნორმების თანახმად, მთავრობასა და კერძო კომპანიას შორის ენერგოპროექტის განხორციელების შესახებ ხელშეკრულება შესაძლოა დაიდოს სრულიად დახურული პროცედურის საფუძველზე, საზოგადოების მონაწილეობის გარეშე, რაც ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციით გარანტირებულ გარემოსდაცვით ინფორმაციაზე ხელმისაწვდომობისა და გარემოსდაცვით საკითხებზე გადაწყვეტილებებში მონაწილეობის უფლებებს.

უკანასკნელი წლების მანძილზე, როგორც მასშტაბური, ისე მცირე ჰიდროელექტროსადგურები არაერთხელ გამხდარან მწვავე წინააღმდეგობის საგანი სვანეთში, იმერეთსა და საქართველოს სხვა რეგიონებში. ადგილობრივი მოსახლეობები და დაინტერესებული პირები წლებია ხაზს უსვამენ მათ გამორიცხვას გადაწყვეტილების მიღების პროცესიდან, ინფორმაციისა და ნდობის არქონას ბუნებრივი რესურსების მართვაზე პასუხისმგებელი სახელმწიფო უწყებების მიმართ. წინააღმდეგობის ამ გამოცდილებას ჰიდროენერგეტიკული და სხვა ბუნებრივი რესურსების ათვისების პოლიტიკაში გამჭირვალეობის, ანგარიშვალდებულებისა და დემოკრატიის თვალსაჩინო დეფიციტი აწარმოებს. არსებული გაუმჭირვალე და არადემოკრატიული პრაქტიკების გამო, ადგილობრივ მოსახლეობებსა და დაინტერესებულ პირებს ბუნებრივი რესურსების მართვასთან დაკავშირებით საკუთარი პოზიციის გამოხატვის და მასში მონაწილეობის ადგილი არ რჩებათ. საჯარო ინფორმაციის მოსაპოვლებადაც კი დაინტერესებულ პირებს წლების მანძილზე უწევთ ბრძოლა, სახელმწიფო უწყებები კი, საუკეთესო შემთხვევაში, მათი ინფორმირებით შემოიფარგლებიან.

2018 წლის 4 მაისს, საქართველოს პარლამენტმა მიიღო „საჯარო და კერძო თანამშრომლობის შესახებ“ საქართველოს კანონი, რომელიც ენერგოპროექტის განხორციელების შესახებ გადაწყვეტილების მიღებამდე ითვალისწინებს გზშ-ს პროცედურის ჩატარებას და ამ პროცესში საზოგადოების მონაწილეობის შესაძლებლობას. თუმცა, იმავე წლის 31 ოქტომბერს, საქართველოს მთავრობის დადგენილებით განისაზღვრა ენერგოპროექტების განხორციელებასთან დაკავშირებით გადაწყვეტილების მიღების ალტერნატიული პროცედურა, რომელიც გზშ-ს ჩატარების შესაძლებლობას ითვალისწინებს მხოლოდ მას შემდეგ, რაც კერძო კომპანიას უკვე გადაეცემა პროექტის განხორციელების უფლება. კერძოდ, კომპანიის წინადადების საფუძველზე, საქართველოს მთავრობასა და კომპანიას შორის ფორმდება პროექტის განხორციელების შესახებ ხელშეკრულება. ამ ეტაპიდან წარმოიშობა სახელმწიფოსა და კერძო კომპანიას შორის ორმხრივი უფლებები და ვალდებულებები და იწყება პროექტის განსახორციელებლად კონკრეტული ნაბიჯების გადადგმა, მათ შორის მიწის ნაკვეთებზე უფლებების მოპოვება. ამასთან, სახელმწიფო იღებს ვალდებულებას დაეხმაროს კომპანიას გარემოსდაცვითი გადაწყვეტილების მიღებაში. გამომდინარე იქიდან, რომ გარემოსდაცვით გადაწყვეტილებას იღებს საქართველოს გარემოს დაცვის სამინისტრო, ხოლო მთავრობა მისი ზემდგომი ორგანოა, ცხადი ხდება, რომ სამინისტროს პრაქტიკულად აღარ რჩება პროექტის განხორციელებაზე უარის თქმის ალტერნატივა.

გარდა ამისა, კომპანიის მოთხოვნის შემთხვევაში, სახელმწიფო ვალდებულია დაიცვას პროექტის განხორციელებასთან დაკავშირებით წარდგენილი დოკუმენტაციის კონფიდენციალურობა, რაც ცალსახად გამორიცხავს საზოგადოების მხრიდან ამ გადაწყვეტილებაზე კონტროლის განხორციელებას. შედეგად, საზოგადოებას აღარ რჩება რეალური შესაძლებლობა, გავლენა მოახდინოს გადაწყვეტილების მიღებაზე, თუნდაც შემდგომ ჩატარებული გზშ-ს პროცედურის ფარგლებში, რაც თეორიულს და ილუზორულს ხდის საქართველოს კონსტიტუციის 29-ე მუხლის პირველი პუნქტით გარანტირებულ გარემოსდაცვით ინფორმაციაზე ხელმისაწვდომობისა და გარემოსდაცვით საკითხებზე გადაწყვეტილებებში მონაწილეობის უფლებებს.

აღსანიშნავია, რომ გასაჩივრებული ნორმები ეწინააღმდეგება ასევე საქართველოს მიერ რატიფიცირებულ საერთაშორისო გარემოსდაცვით ინსტრუმენტებს, მათ შორის „გარემოსდაცვით საკითხებთან დაკავშირებული ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის, გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში საზოგადოების მონაწილეობის და ამ სფეროში მართლმსაჯულების საკითხებზე ხელმისაწვდომობის შესახებ“ 1998 წლის ორჰუსის კონვენციით დადგენილ სტანდარტებს. კერძოდ, ორჰუსის კონვენციის თანახმად, გარემოსდაცვით საკითხებზე გადაწყვეტილების მიღების პროცესში საზოგადოების ჩართულობა უზრუნველყოფილ უნდა იქნეს ადრეულ ეტაპიდანვე, როდესაც ჯერ კიდევ არსებობს სხვადასხვა ალტერნატივები, მათ შორის პროექტის განხორციელებაზე უარის თქმის შესაძლებლობა. ამასთან, საზოგადოებასთან კონსულტაციის შესაძლებლობა უნდა არსებობდეს პროექტის განვითარების ყველა მომდევნო ეტაპზე. ამის საპირისპიროდ, მთავრობის N515 დადგენილებით განსაზღვრული პროცედურის მიხედვით, ენერგოპროექტი წინ საზოგადოების ჩართულობისა და ინფორმირების გარეშე მიდის.

მთავრობის N515 დადგენილება იმის მაგალითია, რომ ბუნებრივი რესურსების მართვასთან დაკავშირებული სახელმწიფო კანონმდებლობის რეფორმირების პარალელურად ჩნდება საგამონაკლისო ნორმები და გაუმჭირვალე პრაქტიკები, რომლებიც კონსტიტუციითა და საერთაშორისო კონვენციებით გარანტირებული გარემოს დაცვის პროცედურული უფლებების რეალიზაციას ეჭვქვეშ აყენებენ. სადავო ნორმების მსგავსი რეგულაციები ართულებენ ადგილობრივი მოსახლეობის ქმედით მონაწილეობას გარემოსდაცვით საკითხებზე გადაწყვეტილების მიღების პროცესში, რასაც ხშირად მოსახლეობის მწვავე პროტესტი მოჰყვება ხოლმე. ამიტომ, მნიშვნელოვანია ენერგოპროექტის განხორციელების თაობაზე გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში უზრუნველყოფილ იქნეს საზოგადოების მონაწილეობა, რაც ჰიდროენერგეტიკული რესურსის მდგრადი და დემოკრატიული მართვის აუცილებელი წინაპირობაა.