თბილისი, 22 ოქტომბერი, 2024 - საქართველოში ევროკავშირის ელჩმა, პაველ ჰერჩინსკიმ, ღონისძიება გახსნა: „ქვეყნის უსაფრთხოების სისტემაზე ძლიერი ზედამხედველობა აუცილებელია ძლიერი და მედეგი დემოკრატიისთვის - ეს არის ერთ-ერთი ცხრა ნაბიჯიდან, რომელიც საქართველოს ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსის თანმხლებია. საქართველოს უსაფრთხოების სამსახურებზე სუსტი სასამართლო და საპარლამენტო ზედამხედველობა, სამოქალაქო საზოგადოებაზე ზეწოლასთან ერთად, არის გამოწვევა საქართველოს ევროკავშირში გაწევრიანების მისწრაფებისთვის“.

სოციალური სამართლიანობის ცენტრის მართლმსაჯულებისა და დემოკრატიის პროგრამის დირექტორმა, გურამ იმნაძემ, ისაუბრა სამოქალაქო საზოგადოების ჩართულობის მნიშვნელობასა და უსაფრთხოების სექტორის რეფორმირებისას ანგარიშვალდებულების სისტემის გაუმჯობესებაზე. მან აღნიშნა, რომ ამ პროცესში პოლიტიკურ ნებას მნიშვნელოვანი როლი აქვს. 

სოციალური სამართლიანობის ცენტრმა გააანალიზა საკანონმდებლო ჩარჩო პოლიციისა და უსაფრთხოების სამსახურების მიერ თვალთვალის ღონისძიებების გამოყენებაზე. კვლევამ მნიშვნელოვანი პრობლემები გამოკვეთა, მათ შორის:

• პოლიტიკური გავლენა უსაფრთხოების სამსახურებზე: საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურისა (სუს) და ოპერატიულ-ტექნიკური სააგენტოს (ოტ) ინსტიტუციური მოწყობა გამორიცხავს პოლიტიკური ნეიტრალიტეტის დაცვას.
• უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენების რისკი: ოტ, რომელიც პასუხისმგებელია ტექნიკური საშუალებებით თვალთვალზე, სუს-ის დაქვემდებარებაშია, რაც ზრდის რისკებს თვალთვალის დროს შეგროვებული მონაცემების ბოროტად გამოყენების შესახებ.
• სასამართლო ზედამხედველობის პრობლემა: კონტრდაზვერვის საქმიანობისას სპეციალური ღონისძიებების სახეები ბუნდოვანია და მოქმედებებს უმეტესობას მოსამართლე არ აკონტროლებს. მხოლოდ ერთი უზენაესი სასამართლოს მოსამართლე ზედამხედველობს კონტრდაზვერვის ზოგიერთ ღონისძიებას, თუმცა მას არ გააჩნია უსაფრთხოების სამსახურების დასაბუთებების შემოწმების ეფექტიანი მექანიზმები.
• თვალთვალის გადაჭარბებული უფლებამოსილება: 2022 წლის საკანონმდებლო ცვლილებებმა გაზარდა თვალთვალის ხანგრძლივობა და გააფართოვა დანაშაულის სახეები, რაც უწყებებს საშუალებას აძლევს ხანგრძლივად მოუსმინოს მოქალაქეებს მათი ცოდნისა და გასაჩივრების შესაძლებლობის გარეშე.
• თვალთვალის შუამდგომლობების დაკმაყოფილების მაღალი მაჩვენებელი: 2016-დან 2022 წლამდე სასამართლოებმა დააკმაყოფილეს მოსმენების მოთხოვნის შუამდგომლობების საშუალოდ 88%-ზე მეტი, მხოლოდ 2018 წელს დამტკიცების 97%-იანი მაჩვენებლით (ჯამში 9606 შუამდგომლობა იყო წარდგენილი).

CRRC-საქართველომ 2023 წელს „ფეისბუქზე“ მონიტორინგის ოთხი ტალღა ჩაატარა, რომელიც უკავშირდებოდა „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ კანონის“ გარშემო მთავრობის მიერ მხარდაჭერილი ანტიდასავლური ნარატივების გავრცელებას. ძირითადი მიგნებები მოიცავს:

• მთავრობის მიერ წარმართული დეზინფორმაციის კამპანია: ძირითადი ნარატივები ეფუძნებოდა საქართველოს მთავრობის ლიდერებისა და პარტია „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლების ოფიციალურ გამოსვლებს. დეზინფორმაცია ფოკუსირებული იყო ბრალდებებზე, რომ დასავლური დონორები და ოპოზიციური ჯგუფები საქართველოს ომში ჩაბმისკენ უბიძგებდნენ.
• შეცდომაში შემყვანი ნარატივი ევროკავშირის შესახებ: დეზინფორმაციის მთავარი ნარატივი მოქალაქეებს სთავაზობდა მოსაზრებას, რომ  საქართველოს მიერ ევროკავშირის წევრობის კანდიდატის სტატუსის ვერ მიღება იყო სასჯელი ომში „მეორე ფრონტის“ გახსნის შესახებ უარზე.
• სამოქალაქო საზოგადოებისა და დასავლეთის მიზანმიმართული დისკრედიტაცია: სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციების, ევროკავშირის, აშშ-სა და ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიების გარშემო არსებული ნარატივი, მეტწილად, ნეგატიური იყო, ხოლო რუსეთის შესახებ დისკუსიები ხშირად ნეიტრალური ან პოზიტიური.

დასკვნები წარედგინა მრავალფეროვან აუდიტორიას, მათ შორის უსაფრთხოებისა და სამართლის ექსპერტებს, პოლიტიკური პარტიების წარმომადგენლებს, სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებსა და დიპლომატიური კორპუსს. 

ევროკავშირის შესახებ

30 წელზე მეტია ევროკავშირს საქართველოსთან მჭიდრო პარტნიორული ურთიერთობა აკავშირებს. ქვეყნის განვითარებას ევროკავშირი ცოდნისა და გამოცდილების გაზიარებით და ექსპერტული, ინოვაციებისა და ფინანსური მხარდაჭერის გზით ახორციელებს. ევროკავშირსა და საქართველოს მოქალაქეებს შორის ურთიერთობა მშვიდობის, თავისუფლების, დემოკრატიის, ადამიანის უფლებებისა და ინკლუზიური ეკონომიკური ზრდის საერთო ღირებულებებს ეფუძნება. საქართველოში ევროკავშირის მხარდაჭერის შესახებ მეტი ინფორმაცია იხილეთ მითითებულ ბმულზე: https://eu4georgia.eu/ka/evrokavshiri-sakartveloshi/. 

პროექტის შესახებ

დოკუმენტები მომზდდა პროექტის „ანგარიშვალდებული და ადამიანის უფლებებზე ორიენტირებული უსაფრთხოების სექტორის მხარდაჭერა კვლევების, ადვოკატირებისა და ინკლუზიური დიალოგის გზით“ ფარგლებში, რომელიც ევროკავშირის მიერაა მხარდაჭერილი. პროექტის მთავარი მიზანია უსაფრთხოების სექტორის მონიტორინგის სისტემის გაძლიერება და ადამიანის უფლებების სტანდარტების დაცვის გაუმჯობესება პრაქტიკაში, რომლის მიღწევასაც ის ცდილობს ანალიტიკის, ადვოკატირებისა და საზოგადოებრივი ცნობიერების ამაღლების აქტივობებით.